۱۰ گزینه از بهترین سریال‌های جاسوسی و امنیتی مهم تاریخ

ژانر جاسوسی با توجه به اقتباس‌های متعددی که در سال‌های اخیر در تلویزیون صورت گرفته‌اند و سریال‌های جذابی که ساخته شده‌اند، بی‌شک نه‌فقط زنده و سرحال است بلکه خودی هم نشان می‌دهد. درام‌های جاسوسی می‌خواهند در دنیای کوچک خودشان حیات داشته باشند که این موضوع برخلاف میل همتاهای آن‌ها در زندگی واقعی هم نیست که دایره واژگان، ساختارها و شیوه‌های کاری خودشان را دارند. در این فهرست هم مثل هر نمونه دیگری ممکن است آثار انتخابی با سایر ژانرهای نزدیک، مانند جنایی و معمایی، همپوشانی داشته باشند اما تمرکز ما برای تدارک این فهرست، بر داستان‌هایی درباره ماموران مخفی و سازمان‌های اطلاعاتی بوده است.

فهرست بهترین سریال های جاسوسی بر اساس تاریخ انتشار فصل اول آنها مرتب شده است

فهرست بهترین فیلم های جاسوسی تاریخ سینما

سریال کشتن ایو | ۲۰۱۸-۲۰۲۲ | Killing Eve

• کارگردان: فیبی والر-بریج
• امتیاز میانگین ۱۲۷ هزار کاربر در «آی‌ام‌دی‌بی»: ۸.۱ از ۱۰

این تریلر جاسوسی انگلیسی، داستان ایو پولاستری (سندرا اوه) بازپرس اداره اطلاعات انگلیس را روایت می‌کند که مامور ردیابی و دستگیری آدمکشی جامعه‌ستیز به نام ویلانِل (جودی کومِر) می‌شود. تحقیقات پیش می‌رود و این دو درگیر وسواس فکری متقابلی نسبت به هم می‌شوند و رابطه‌ای پیچیده بین آن‌ها شکل می‌گیرد. شرایط پیچیده‌تر می‌شود، مرزها کم‌رنگ و محو می‌شوند و هرج‌ومرج برقرار می‌شود. «کشتن ایو» هم مانند «چاک» یک سریال جاسوسی مملو از اکشن است منتها با این تفاوت که بُعد کمدی پررنگی هم دارد و پر از شوخی و موقعیت‌های خنده‌آور هم هست.

«کشتن ایو» که بر اساس رمان‌های «ویلانل» به قلم لوک جِنینگز شکل گرفته است، در قالب چهار فصل تولید شد و جالب این‌که سناریوی هر فصل به سرپرستی یک نویسنده زن نوشته شد. دو فصل اول مورد تحسین عموم منتقدان قرار گرفتند و در کل، بازی‌های اوه و کومر تحسین شدند که به‌ترتیب جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر زن سریال درام و جایزه امی پرایم‌تایم بازیگر اصلی زن برجسته سریال درام را هم برنده شد. در ماه مارس ۲۰۲۱ کمپانی «سید جِنتِل فیلمز» تایید کرد که «کشتن ایو» با فصل چهارم به پایان خواهد رسید اما از کار روی یک مجموعه فرعی (اسپین‌آف) بی‌نام و احتمالی هم خبر داد. در آوریل ۲۰۲۲ هم دوباره خبر کار روی این سریال فرعی به‌روز و گفته شد که مجموعه بر اولین تجربه‌های شخصیت کارولین مارتِنز در «ام‌آی‌۶» تمرکز خواهد داشت (مارتنز در «کشتن ایو» رییس بخش روسیه در «ام‌آی۶» است و فیونا شا نقشش را بازی کرده است).

 

سریال دایره | ۲۰۱۵ | The Bureau (Le Bureau des Légendes)

• کارگردان: اریک روشان
• امتیاز میانگین ۱۳ هزار کاربر در «آی‌ام‌دی‌بی»: ۸.۷ از ۱۰

این تریلر سیاسی فرانسوی احتمالا از این منظر بهترین سریال جاسوسی تلویزیون است که یک جاسوس واقعی را در دنیایی واقعی به تصویر می‌کشد؛ و البته که سبک مستندگونه سازندگانش هم کاملا در خدمت این امر قرار گرفته است. داستان درباره ماموری به نام گیوم دِبِیلی (متیو کاسوویتس) از اداره کل امنیت خارجی (معادل سازمان سیا در فرانسه) است که پس از ۶ سال فعالیت مخفیانه در سوریه به پاریس برمی‌گردد.

«دایره» زرق‌وبرق و فصل‌های اکشن بیش‌تر سریال‌های جاسوسی را ندارد اما سازندگانش می‌دانند که چطور تنش و تعلیق خلق کنند؛ و البته که سریال در لحظه‌هایی اوج می‌گیرد که دیگر مجموعه‌های جاسوسی ممکن است حتی به آن‌ها فکر هم نکنند (به‌نوعی مثل سریال «زدن به سیم آخر» (Breaking Bad) که یکی از اولین قسمت‌هایش را به نمایش این موضوع اختصاص می‌دهد که خلاص شدن از شر یک جسد چقدر می‌تواند دشوار باشد؛ موضوعی که اغلب سریال‌های جنایی از نمایش آن عبور می‌کنند). علاوه بر این، «دایره» واقعیت‌های بامزه دیگری را هم به نمایش می‌گذارد از جمله این‌که حتی در دایره جاسوسی هم کلی کاغذبازی هست تا کارها انجام بشوند. این سریال به‌قدری منحصربه‌فرد بود که اقتباس آمریکایی آن هم در راه است و جرج کلونی آن را کارگردانی خواهد کرد.

سریال آمریکایی‌ها | ۲۰۱۳-۲۰۱۸ | The Americans

• کارگردان: جو وایزبرگ
• امتیاز میانگین ۱۰۷ هزار کاربر در «آی‌ام‌دی‌بی»: ۸.۴ از ۱۰ بر اساس آرای

این سریال هم یکی از بهترین‌های تلویزیون در یکی‌دو دهه گذشته است که جاسوسی و اکشن و ماموران سرسخت و کله‌خر – که درگیر روابط هم هستند – و درام خانوادگی را با هم ترکیب کرده است. زوجی که در حومه شهری در ایالت ویرجینیای دهه ۱۹۸۰ زندگی می‌کنند، الیزابت (کِری راسل) و فیلیپ جِنینگز (متیو ریس) ماموران کاگ‌ب (سرویس اطلاعات و امنیت اتحاد جماهیر شوروی سابق) هستند و می‌کوشند از درون ایالات متحده به کشورشان کمک کنند؛ و البته که همسایه آن‌ها و دوست صمیمی فیلیپ، استن (نوا امریک) یک مامور اف‌بی‌آی است که هدفش ردیابی جاسوسان روس احتمالی است.

«آمریکایی‌ها» کاوشی فوق‌العاده در زندگی زناشویی، تجربه دوباره عشق و این موضوع است که هر فرد برای کشورش چه کاری می‌تواند انجام بدهد؛ و در ضمن برای خانواده‌اش و… سریال در عین حال، به نمایش تمام شرایط خاکستری‌ای می‌پردازد که شخصیت‌ها در آن‌ها قرار می‌گیرند، از شوروی سابق تا ایالات متحده. همه چیز سیاه و سفید است اما برای آن‌ها به‌مراتب همه چیز پیچیده و گیج‌کننده است. علاوه بر این، سه بازیگر اصلی بازی‌های شگفت‌انگیزی ارایه کرده‌اند، آن هم در شرایطی که «آمریکایی‌ها» دائم عواقب کارهای‌شان را بیش‌تر و بیش‌تر می‌کند تا این‌که پایان‌بندی سریال آن را به اوج و کمال می‌رساند.

سریال هوملند | ۲۰۱۱-۲۰۲۰ | Homeland

• کارگردان: الکس گانسا و هاوارد گوردِن
• امتیاز میانگین ۳۵۳ هزار کاربر در «آی‌ام‌دی‌بی»: ۸.۳ از ۱۰

در حالی که سریال‌های جاسوسی‌ای هستند که با استفاده از کمدی و شوخ‌طبعی موقعیت‌های جاسوسی و فصل‌های اکشن خود را جذابیت می‌بخشند، «هوملند» به‌واسطه به‌کارگیری کشمکش‌های روان‌شناختی و مولفه‌های گونه تریلر به اوج می‌رسد؛ و می‌توان گفت که یکی از پرتنش‌ترین و جذاب‌ترین سریال‌های جاسوسی تاریخ تلویزیون است. این سریال که در قالب هشت فصل تولید شد، بر شخصیت کری مَتیسِن (با بازی کلر دِینز) و همکاری‌اش با سازمان سیا (سی‌آی‌اِی) متمرکز شده است.

تحقیقات کری درباره نیکلاس برودی (دیمین لوییس) و تعامل این دو، به‌خصوص چند فصل ابتدایی را بسیار درگیرکننده و دیدنی کرده است؛ اما جالب است که فصل‌های بعدی با این‌که از چنین رابطه پویایی گذر می‌کنند اما بهتر هم می‌شوند. نقدهای مثبت بسیاری بر «هوملند» نوشته شد و دو فصل ابتدایی‌اش تقریبا مورد تحسین جهانی قرار گرفتند و جوایزی چون گلدن گلوب بهترین سریال درام تلویزیونی را کسب کردند. کلر دینز برای کسب آمادگی و ایفای نقش اصلی سریال، با ماموران سیا دیدار کرد و به تماشای ویدیوهایی نشست که افراد دچار اختلال دوقطبی ضبط کرده بودند و با جولی فَست نویسنده هم مشورت کرد که از این اختلال رنج می‌برد.

سریال آرچر | ۲۰۰۹-۲۰۲۳ | Archer

• کارگردان: آدام رید
• امتیاز میانگین ۱۶۱ هزار کاربر در «آی‌ام‌دی‌بی»: ۸.۶ از ۱۰

شکی نیست که «آرچر» اثری متفاوت در قیاس با سایر سریال‌های جاسوسی برتر است. این سریال جاسوسی سوای ژانر کمدی با تکنیک انیمیشن ساخته شده است و مملو از طرح‌ها و توطئه‌های و حتی شوخی‌های عجیب و غیرقراردادی است. داستان بر شخصیتی که نامش در عنوان هم آمده تمرکز دارد و سازمان جاسوسی‌ای که او عضوی از آن است با عنوان «سرویس اطلاعات مخفی بین‌المللی» به ریاست مادرش؛ و به طور طبیعی کلی کشمکش بر سر منافع وجود دارد.

گروهی که در کانون روایت قرار دارد از ترکیب فوق‌العاده‌ای از شخصیت‌ها به وجود آمده است؛ برخی گفتار عوامانه زننده خاص خودشان و بی‌کفایتی‌های این‌جور آدم‌ها را دارند و بعضی هم فقط از همراهی با آرچر و آن‌ها در رنج و عذاب هستند. «آرچر» در قالب دوازده فصل تولید شد و با این‌که همیشه در اوج نبود اما روی‌هم‌رفته آن‌قدر خنده‌دار و منحصربه‌فرد است که در این فهرست از بهترین‌ها قرار بگیرد. «آرچر» که با سبک انیمیشن لیمیتِد و از نظر بصری با الهام از هنر خلق کامیک‌ها در اواسط سده بیستم تولید شده است، جوایز پرشماری را برنده شده از جمله چهار جایزه امی پرایم‌تایم و چهار جایزه انتخاب منتقدان؛ و البته پانزده نامزدی جوایز تخصصی و معتبر انی را هم در کارنامه دارد.

سریال چاک | ۲۰۰۷-۲۰۱۲ | Chuck

• کارگردان: جاش شوارتز و کریس فیدِک
• امتیاز میانگین ۱۴۴ هزار کاربر در «آی‌ام‌دی‌بی»: ۸.۲ از ۱۰

اگر فردی از «بِست بای» (شرکت آمریکایی توزیع تجهیزات الکترونیکی که در سراسر جهان شعبه دارد) جاسوس باشد چه می‌شود؟ این ایده اصلی این سریال آمریکایی اکشن-کمدی-جاسوسی-درام است که در آن شخصیتی با نام چاک، ایمیلی از یک دوست دریافت می‌کند و تمام اطلاعات سیا و ان‌اس‌ای (آژانس امنیت ملی آمریکا) به ذهنش منتقل می‌شوند تا برای هر دو سازمان حکم دارایی را پیدا کند و دو محافظ به نام‌های سارا (ایوان استراهاوسکی) و جان (آدام بالدوین) پیدا کند. بازیگر نقش چاک هم زکری لیوای است که امروز بیش‌تر با فیلم‌های ابرقهرمانی «شزم!» (Shazam!) شناخته می‌شود ولی آن زمان، اولین نقش اصلی‌اش را بازی کرد. «چاک» همواره در آستانه لغو تولید قرار داشت اما هر بار به خاطر طرفداران وفادارش در آخرین لحظه‌ها، تولیدش ادامه پیدا کرد و امروز می‌بینیم که به چه جایگاهی دست پیدا کرده است.

در واقع این سریال هرچه جلوتر آمد، بهتر شد و فصل به فصل پیشرفت کرد تا این‌که امروز از چاک یک جاسوس واقعی و دارایی ارزشمند به جا مانده است. البته در این میان بدشانسی‌های متعددی هم گریبان‌گیر سریال شد تا تاثیر تبلیغات گسترده «ان‌بی‌سی» و نقدهای مثبت منتقدان به حداقل ممکن برسد؛ از رقبای سرسختی که در آن دوره نمایشی داشت مثل «رقصیدن با ستاره‌ها» (Dancing with the Stars)، «خانه» (House)، «چطور با مادرت دیدار کردم» (How I Met Your Mother) و «قواعد نامزدی» (Rules of Engagement) تا اعتصاب سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ اتحادیه نویسندگان آمریکا در جریان پخش فصل اول و نشست خبری باراک اوباما رییس‌جمهور که پخش فصل دوم را با تاخیری یک‌هفته‌ای در زمانی حیاتی همراه کرد. لیوای از ماه مارس ۲۰۱۳ تا همین دسامبر ۲۰۲۱ به دفعات در گفت‌وگوهای مختلف از احتمال ساخت فیلمی پس از پایان تولید سریال «چاک» خبر می‌داد که ظاهرا دیگر نباید به تولیدش امیدی داشت.

سریال اِم‌آی-۵؛ جاسوسان | ۲۰۰۲-۲۰۱۱ | MI-5; Spooks

• کارگردان: دیوید وولستِن‌کرافت
• امتیاز میانگین ۱۷ هزار کاربر در «آی‌ام‌دی‌بی»: ۸.۳ از ۱۰

این سریال درام جاسوسی انگلیسی که ابتدا در «بی‌بی‌سی وان» عرضه شد، در قالب ده فصل تولید شده است. عنوان اصلی سریال یعنی Spooks عبارتی عامیانه است که برای اشاره به جاسوسان به کار می‌رود. داستان درباره کارها و ماموریت‌های گروهی از ماموران «ام‌آی‌۵» است که در مرکز تِمز هاوس مستقر شده‌اند و در دفاتری فوق امنیتی که با عنوان گرید شناخته می‌شوند. از موارد جالب درباره تولید سریال می‌توان به فیلمبرداری روی فیلم سوپر شانزده میلی‌متری در عوض جایگزین‌های دیجیتال رایج اشاره کرد و در زمینه پخش «ام‌آی۵» هم گفت که ابتدا بدون عنوان‌بندی از «بی‌بی‌سی وان» پخش شد تا انتخابی در جهت حفظ فضای گمنامی جاسوسان واقعی و درام هر قسمت باشد.

این سریال هم در بیش از ۲۶ کشور پخش شد هرچند در برخی مناطق هم چندان مورد توجه قرار نگرفت، از جمله ایالات متحده که دو کانال از سه‌تای نمایش‌دهنده «ام‌آی۵» در میان فصل چهارم نمایشش را به دلیل پایین بودن آمار بینندگان متوقف کردند. البته از عنوان اصلی سریال نیز به خاطر دلالت‌های ضمنی به موارد نژادپرستانه در برخی کشورها عوض شد. در ادامه این سریال، فیلمی با عنوان «جاسوسان: مصلحت عموم» (Spooks: The Greater Good) هم با بازی‌های پیتر فرث، کیت هرینگتن و جنیفر ایلی ساخته شد که سال ۲۰۱۵ به نمایش درآمد. در آوریل ۲۰۲۰ هم دیوید وولستن‌کرافت گفت که حامی احیای سریال است و حالا می‌شود به مضامین مدرن‌تری چون جنایت‌های سایبری و تروریسم سایبری در قالب داستان‌های تازه پرداخت.

سریال ۲۴ | ۲۰۰۱-۲۰۱۰ | ۲۴

• کارگردان: جول سورنا و رابرت کاکرن
• امتیاز میانگین ۱۹۳ هزار کاربر در «آی‌ام‌دی‌بی»: ۸.۴ از ۱۰

این سریال زمانی که برای اولین بار عرضه شد، بسیار نوآورانه بود به‌خصوص که قالب نمایشی که برای هر قسمت انتخاب کرده بود، روایت داستان به صورت «زمان واقعی» (Real Time) است. موضوع‌های سیاسی فیلم در گذر زمان چندان خوب دوام نیاورده‌اند اما دیدن غضب شخصیت جک بائر (با بهترین بازی کارنامه کیفر ساترلند) کیف دارد در حالی که می‌کوشد دنیا را بارها و بارها و بارها نجات دهد.

در ضمن «۲۴» خیلی بیشتر از آنچه در یادها باقی مانده باشد، ادا و اصول دارد و مثلا بین فصل‌های اکشن و صحبت‌های بائر با نابغه فناوری کلویی (مری لین رایسکوب)، صحنه‌ای هست که دختر بائر با نام کیم (اِلیشا کات‌بِرت) در بیشه‌های لس‌آنجلس از دست یک پوما فرار می‌کند. این سریال تلویزیونی اولین نمونه‌ای بود که نشان داد یک سریال جاسوسی اگر با ایده‌های بزرگ، یک نقش اصلی تمام‌عیار و شخصیت‌های فرعی جذاب ساخته شود – و البته بودجه‌ای قابل توجه – چقدر می‌تواند هیجان‌انگیز و نفس‌گیر باشد.

سریال مُنهیان | ۱۹۷۸-۱۹۸۰ | The Sandbaggers

• کارگردان: ایان مکینتاش
• امتیاز میانگین ۸۶۸ کاربر در «آی‌ام‌دی‌بی»: ۸.۸ از ۱۰

این سریال جاسوسی انگلیسی درباره مردان و زنانی است که در خط مقدم جنگ سرد مبارزه می‌کردند. «منهیان» به بررسی تاثیر جاسوسی بر زندگی‌های شخصی و حرفه‌ای ماموران مخفی و نیروهای اطلاعاتی انگلیسی و آمریکایی می‌پردازد. این سریال تحسین‌شده خیلی از قراردادهای جواب‌پس‌داده ژانر تریلر جاسوسی را زیر سوال برد؛ کاملا بر خلاف موتیف «زنان جذاب، اسلحه و ابزارهای استثنایی» که فیلم‌های جیمز باند در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ بنیان گذاشتند. «منهیان» آدم‌های معمولی را در حرفه‌ای غیرمعمول به تصویر می‌کشد. صحنه‌های اکشن سریال انگشت‌شمارند و تجهیزات ماموران، استاندارد یا اغلب قدیمی‌اند.

شخصیت‌ها چندین و چند بار آشکارا دنیای جعلی فیلم‌های جیمز باند و همین‌طور نگاه رمانتیکی را دست می‌اندازند که آماتورها و آدم‌های بی‌خبر از حرفه جاسوسی به ماموریت‌های اطلاعاتی دارند. سناریوی هفده قسمت از بیست قسمت سریال را – که در قالب سه فصل تولید شد – خالقش ایان مکینتاش نوشت؛ کسی که خودش افسر اسکاتلندی نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا و نویسنده رمان‌های تریلر هم بود و سرنوشتی به اندازه آثارش عجیب و غیرمنتظره داشت. او در جریان فیلمبرداری فصل سوم «منهیان» در ۳۸ سالگی ناپدید شد! ظاهرا هفتم ژوییه ۱۹۷۹ وقتی او با دو نفر دیگر و هواپیمایی سبک بر فراز خلیج آلاسکا در حال پرواز بودند، ناپدید می‌شوند و هیچ باقی‌مانده‌ای از هواپیما یا خودشان – که درخواست کمک ارسال کرده بودند – با توجه به آخرین موقعیت ثبت‌شده‌شان یافت نمی‌شود.

 سریال انتقام‌جویان | ۱۹۶۱-۱۹۶۹ | The Avengers

• کارگردان: سیدنی نیومن
• امتیاز میانگین ۸ هزار و ۵۰۰ کاربر در «آی‌ام‌دی‌بی»: ۸.۳ از ۱۰

این سریال جاسوسی انگلیسی که در قالب ۱۶۱ قسمت عرضه شد، ابتدا روی شخصیتی با نام دیوید کیل (ایان هندری) تمرکز داشت که جان استید (پاتریک مک‌نی) دستیارش بود؛ اما هندری پس از فصل اول از سریال جدا شد و استید به شخصیت اصلی بدل شد و دستیاران مختلفی پیدا کرد که معروف‌ترین آن‌ها سه زن با مهارت‌های متفاوت بودند: کتی گِیل (آنر بلکمن)، اِما پیل (دایانا ریگ) و تارا کینگ (لیندا تورسِن). لباس‌های زنان و کت‌وشلوارهای «انتقام‌جویان» را برند پیر کاردین (یا در اصل پیئر کاردن) تامین می‌کرد.

این سریال که تمام قسمت‌هایش یک‌ساعته هستند تا زمان رسیدن به انتهای تولیدش، در بیش از نود کشور دنیا روی آنتن رفته بود. شبکه «آی‌تی‌وی» دنباله‌ای با عنوان «انتقام‌جویان جدید» (The New Avengers) را هم با بازگشت پاتریک مک‌نی در نقش جان استید و دو دستیار جدید تولید کرد که در سال‌های ۱۹۷۶ و ۱۹۷۷ پخش شد. «انتقام‌جویان» در سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۷ در رتبه‌های هفدهم و بیستم از فهرست «برترین برنامه‌های کالت تلویزیون» به انتخاب «تی‌وی گاید» قرار گرفت.