ویکتور خارا یکی از محبوبترین و مشهورترین شاعران و خوانندگان شیلی، یک روز پس از کودتای ژنرال آگوستو پینوشه برعلیه سالوادور آلنده بازداشت شد چرا که او طرفدار آلنده بود. او را به همراه افراد بسیار دیگری به ورزشگاه سانتیاگو بردند. آنها که از این تراژدی هولناک جان سالم به در بردند روایت کردند سربازان چگونه انگشتهای خارا را له کردند و شکستند و او را مورد تمسخر قرار دادند که حالا چگونه میخواهد گیتار بنوازد. حال آنکه او دیگر تا پایان عمرش نیازی به نواختن گیتار پیدا نکرد. بدن او در حالی که گلولههای بیشماری آن را سوراخ کرده بود چند روز بعد پیدا شد.
ویکتور خارا که بود؟
«ویکتور لیدیو خارا مارتینز» متولد ۲۸ سپتامبر ۱۹۳۲ در خانوادهای پرجمعیت، فقیر و با پدری الکلی بود. وقتی پدر الکلی خانواده را ترک نمود، مادر روی آموزش بچهها تاکید کرد. او پیشتر یک خواننده ی فولکلور در مراسمهای عروسی بود. وقتی ویکتور در ۱۵ سالگی مادرش را از دست داد، مدتی با خیال کشیش شدن یا پیوستن به ارتش زندگی کرد تا آنکه به موسیقی و تئاتر علاقمند شد. او پس از مدتی در زمینه ی موسیقی بسیار نامآور شد و به اشعار «پابلو نرودا» توجه ویژه نشان میداد.
با کاندیدا شدن «سالوادور آلنده» برای ریاستجمهوری، او به کمپ حامیان او پیوست و به نفع او کنسرتهای مجانی اجرا کرد. در سال ۱۹۷۰، آلنده قاطعانه بهعنوان رئیسجمهور برگزیدهشد، اما آمریکا که افکار سوسیالیستی او را به ضرر منافع خود در منطقهی آمریکای جنوبی میدید، در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ بر ضد او و به یاری ژنرال «آگوستو پینوشه» کودتایی نمود که به مرگ تراژیک آلنده در کاخ ریاستجمهوری انجامید. در لحظات کودتا، ویکتور در دانشگاه فنی که در آن استاد بود، گیر افتادهبود. او شب کودتا را در کنار شاگردان و همکارانش در دانشگاه ماند.
این آخرین ترانهی ویکتور خارا بود:
صبح روز ۱۲ سپتامبر، ویکتور خارا و هزاران تن دیگر دستگیر شدند و به استادیوم شیلی منتقل گشتند. آن روز و روزهای بعد، از شرمآورترین لایههای حیوانی پنهان در نهاد بشری حکایت میکند، چرا که به وحشیانهترین شکل ممکن، طرفداران آلنده توسط نیروهای ارتشی یکی یکی به خاک و خون کشیدهشدند. ویکتور خارا به طرز وحشیانهای کتک خورد، چنانکه استخوانهای دستش شکستند. برخی میگویند دستهای خارا را با تبر قطع کردند. نیروهای نظامی او را که از دستهایش خون میچکید به سخره گرفتند که حالا چطور میخواهد گیتار بزند؟! در این لحظه او شروع میکند به خواندن آهنگ “Venceremos” (ما پیروز میشویم) و تمام ورزشگاه با او همخوانی میکنند. ماموران او را به باد کتک میگیرند و با خود میبرند و او را با شلیک ۳۰ گلوله به قتل میرسانند. به همسر انگلیسی ویکتور خارا، خانم «جوآن ترنر» اجازه میدهند جنازهی شوهرش را تحویل بگیرد و بی سر و صدا دفن کند. جوآن پس از این مراسم، در سکوت شیلی را ترک میکند. گفته میشود در روزهای سیاه ورزشگاه بود که خارا ترانهای دربارهی رفتارهای وحشیانه با اسرا سرود و آن را در کفش دوستش پنهان کرد. آن ترانه را، بهعنوان استادیوم شیلی میشناسند.
اما کیست که نداند قدرتمندترین نیروها را توان ایستادن در برابر خشم مظلوم نیست؟! در سال ۱۹۸۷، پاپ ژان پل دوم به شیلی مسافرت کرد تا پینوشه را قانع سازد با یک انتخابات دموکراتیک تن در دهد. به هر حال نفوذ کلام پاپ سبب شد که این انتخابات ۱۹۸۸ برگزار شود. شادی احتمال خلاصی از سایهی دیکتاتور مخوف آنقدر بود که مردم شجاعانه به کمپینی با نام «شادی باز میگردد» پیوستند. در ۵ اکتبر ۱۹۸۸، اکثریتی ۵۶ درصدی رای به رفتن پینوشه دادند . «پاتریسیو آیلوین» با گرایش دموکرات مسیحی به قدرت رسید. پینوشه در طول نخستوزیری خانم «مارگارت تاچر» با انگبستان روابط دوستانهای برقرار کردهبود. در حالیکه روز به روز اعتراضات برای رسیدگی به اعمال خشونت آمیز دولت وی علیه مخالفان افزوده میشد، علناً خطر چندانی او را تهدید نمیکرد تا آنکه در مسافرتش در سال ۱۹۹۸ به انگلستان، او دستگیر شد. در سال ۲۰۰۰ ژنرال خونخوار روی ویلچیر به شیلی بازگردانده شد، در حالی که رئیسجمهور جدید شیلی، «ریکاردو لاگوس» به بازگشتش بیمیلی نشان میداد و اعتقاد داشت او به وجههی شیلی آسیب میرساند. مدتی صرف این شد که آیا او دارای مصونیت قانونی هست یا نه؟ بالاخره دادگاه دیکتاتور برگزار شد، و حتماً به خاطر دارید که او اغلب بیماری و آلزایمر را بهانه میکرد. هنوز مسائل ناگفته از جنایاتش بسیار بود که او در ۲۵ نوامبر ۲۰۰۵ بر اثر حملهی قلبی در گذشت، مرگی که به نظر بسیاری از شیلیاییها برای آن دیو مخوف، خیلی کم بود.
روایت مرگ تراژیک ویکتور خارا و سرنوشت قاتلان او
به گزارش بیبیسی دادگاهی در شیلی، هشت مامور حکومت پیشین را بابت قتل ویکتور خارا، شاعر و خواننده انقلابی، محکوم کرده است. در این پرونده یک مامور دیگر هم بابت پنهانکردن این جنایت محکوم شده است.
او فردای کودتای نظامی ژنرال آگوستو پینوشه بازداشت شد و به ورزشگاه سانتیگو برده شد و آنجا جلوی گروههای دیگری از زندانیان شکنجه شد. جسد که گلولههای پرشمار آن را سوراخسوراخ کرده بودند، او چند روز بعد پیدا شد.
در جریان این شکنجهها، سربازان حکومت پینوشه انگشتهای او را شکسته بودند. آنها به این خواننده انقلابی گفته بودند که نمیخواهند او دیگر بتواند گیتار بزند.
این خواننده که آنزمان ۴۰ سال داشت، در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ بابت اعتراضهایش و ترانههای صلحطلبانهاش معروف شد.
ویکتور خارا که عضو حزب کمونیست شیلی بود، حامی سرسخت رئیسجمهور سالوادور آلنده بود. ژنرال پینوشه که موردحمایت آمریکا بود، در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ علیه سالوادور آلنده کودتا کرد. در دوره ۱۷ سال حکمرانی ژنرال پینوشه،بیش از سه هزار نفر کشته یا ناپدید شدهاند. ویکتور خارا یکی از حدود پنج هزار نفری بود که سربازان ژنرال پینوشه بلافاصله بعد از کودتا دستگیر کردند و در ورزشگاه پایتخت شیلی جمع کردند.
کسانی که از این صحنه جان به در بردند، تعریف کردهاند که این خواننده چهطور بازجویی و شکنجه شد. آنها گفتهاند سربازان روی دست ویکتور خارا راه رفتند و با قنداق اسلحهشان آنقدر به دستهای او کوبیدند که استخوانهایش شکست.
جسد او چند روز بعد از ناپدیدشدناش در حالی پیدا شد که ۴۴ گلوله در تنش باقی مانده بود. جسدش را کنار یکی دیگر از اعضای حزب کمونیست انداخته بودند که آن زمان مدیر زندانها بود.
هشت مامور دوره پینوشه هرکدام در این پرونده بابت قتل ویکتور خارا به ۱۵ سال زندان و بابت ربودن او به سه سال حبس بیشتر محکوم شدهاند. یک مامور دیگر هم بابت نقش کمکیاش در قتل این خواننده، به ۵ سال حبس محکوم شده است.
دو سال پیش هم دادگاهی در فلوریدا آمریکا، پدرو پابلو بارینتوس، ستوان سابق ارتش شیلی، را بابت قتل ویکتور خارا مقصر شناخت. این نظامی سابق به پرداخت ۲۸ میلیون دلار غرامت به خانواده ویکتور خارا محکوم شده است. دولت شیلی در پی آن بوده که این نظامی دوره پینوشه را از آمریکا تحویل بگیرد ولی تا کنون ناموفق بوده است.
نشر محتوا و بازنشر مطالب از رسانهها