یکی از لذتبخشترین رخدادها برای هر علاقهمند سینما، تماشای یک شاهکار در اواخر دوره کاری یک استاد بزرگ و محبوب سینما است. این همان هدیه هیجانانگیزی است که ویم وندرس با روزهای عالی به ما میبخشد. البته امسال از این منظر برای عاشقان سینما، سالی ویژه محسوب میشود. چراکه علاوه بر وندرس بزرگان دیگری مانند مارتین اسکورسیزی، مایکل مان، نوری بیگله جیلان، کاترین بریا، آکی کوریسماکی، ویکتور اریسه و کن لوچ در دهه هشتم و یا نهم زندگی خود با فیلمهایی قابلتوجه و بعضا درخشان بازگشتهاند.
فیلمساز بزرگ آلمانی، ویم وندرس، از تاثیرگذارترین هنرمندان معاصر ما محسوب میشود که نه تنها در سینما، بلکه در ادبیات، عکاسی و تئاتر نیز نقش بسزایی داشته است. او همچنین در طول دوران فعالیت هنری پربار خود به عنوان یک مستندساز نیز آثار درخشانی در کارنامه دارد. سینمای وندرس به عنوان چهره سرشناس سینمای نوین آلمان و همچنین پیشگام آن، شورانگیز، الهامبخش و فوقالعاده انسانی است. فیلمسازی که تاثیرش بر سینمای جهان را ابدا نمیتوان نادیده گرفت. در این مطلب سراغ جدیدترین فیلم این کارگردان کهنهکار و بزرگ رفتهایم.
خلاصه داستان روزهای عالی
روزهای عالی Perfect Days مانند بسیاری از فیلمهای وندرس، پرترهای تاثیرگذار از افراد و مکانها با روایتی رقیق شده است که بیشتر از طرح داستان، بر شخصیتها و لحظات صمیمی و درونی آنها تمرکز دارد. این فیلم به زندگی یک تمیزکننده توالتهای عمومی در ژاپن به نام هیرایاما میپردازد که همنام با شخصیت اصلی آخرین فیلم یاسوجیرو اوزو، بعدازظهر پاییزی An Autumn Afternoon، است.
ادای احترام وندرس به استاد فقیدش که سبک اومانیستی و ساده و در عین حال روشمندش تا حد زیادی یادآور کارهای این فیلمساز شهیر ژاپنی است. این فیلم زندگی ساده و یکنواخت هیرایاما را از نزدیک و با دقت دنبال میکند. آدمی که زندگیاش را با ریتم خودش پیش میبرد و وقت خود را با شنیدن آهنگهایی از رولینگ استونز و پتی اسمیت و خواندن کتاب میگذراند. خانه کوچک او پر از گیاهانی است که از آنها مراقبت میکند. او همچنین به درختان احساس انس و نزدیکی دارد و عاشق عکاسی از آنها است. اما روال زندگی یکنواخت او با ورود شخصیتهای جدید کمی گسست پیدا میکند و به تدریج وجوهی از زندگی گذشتهاش آشکار میشود. وندرس از زندگی روزمره هیرایاما شعری میسراید و از طریق جادههای سینما به غایتهای تازهای از احساس دست مییابد.
تاریخ پخش روزهای عالی
روزهای عالی نخستینبار در بخش مسابقه جشنواره کن در ۲۵ مه ۲۰۲۳ به نمایش درآمد و برای کسب نخل طلای کن رقابت کرد. جدیدترین فیلم ویم وندرس از آن زمان در جشنوارههای معتبر دیگری مانند تلوراید و تورنتو اکران شد و بازخوردهای بسیار مثبتی هم از جانب منتقدان و هم مخاطبان دریافت کرد. این فیلم از تاریخ ۲۱ دسامبر در آلمان و از ۲۲ دسامبر در ژاپن روی پرده سینماها رفت. به محض پخش در سرویسهای استریم و پخش آنلاین، این فیلم را در فیلیمو خواهید دید. با این لینک:
عوامل و بازیگران فیلم Perfect Days
کوجی یاکوشو ستاره فیلم جدید ویم وندرس
بازیگر کهنهکار ژاپنی، کوجی یاکوشو، که بیشتر بخاطر بازی در فیلمهای درمان Cure، مارماهی The Eel، سیزده آدمکش ۱۳ Assassins، سومین قتل The Third Murder و بابل Babel الخاندرو گونسالس اینیاریتو، در سطح جهانی شهرت دارد، نقش شخصیت اصلی فیلم وندرس را ایفا کرده است. نقشی که تحسین منتقدان و مخاطبان را در سراسر جهان برانگیخت و برای او نخل طلای کن را به ارمغان آورد. حتی بسیاری بازی متعهدانه یاکوشو را نکته قوت اصلی فیلم میدانند.
تاکیو اموتو، یومی آسو، آریسا ناکانو، سایوری ایشیکاوا، توموکازو میورا و مین تاناکا، در نقش شخصیتهای فرعی روزهای عالی، حضوری کوتاه و دلچسب دارند.
کوتاه درباره ویم وندرس کارگردان روزهای عالی
ویم وندرس، یکی از موفقترین و برجستهترین کارگردانهای سینمای آلمان و در کنار افرادی مانند راینر ورنر فاسبیندر، ورنر هرتسوگ، فولکر اشلوندروف و مارگارته فون تروتا، از چهرههای کلیدی سینمای نوین آلمان است (سینمای نوین آلمان به جنبشی گفته میشود که در دهه شصت به موازات موج نوی فرانسه در این کشور آغاز شد). روزهای عالی که وندرس آن را براساس فیلمنامهای از خودش و تاکوما تاکاساکی، ساخته است، اولین فیلم بلند داستانی او از زمان مخفیسازی Submergence در سال ۲۰۱۷ محسوب میشود.
عمده شهرت وندرس بخاطر فیلمهای درخشانی است که در دو دهه اول فعالیت سینمایی خود، کارگردانی کرده است. دورهای که او با فیلمهای برجسته و کلاسیک شدهای مانند پاریس تگزاس Paris, Texas، زیر آسمان برلین Wings of Desire، دوست آمریکایی The American Friend، وضعیت چیزها The State of Things و سهگانه جادهای آلیس در شهرها Alice in the Cities، حرکت اشتباه The Wrong Move و سلاطین جاده Kings of the Road، جایگاه خود را به عنوان یکی از بزرگترین کارگردانان سینمای معاصر تثبیت کرد. البته همانطور که در ابتدای متن اشاره کردیم، وندرس علاوه بر سینمای دستانی، در ساخت فیلمهای مستند پیشینه طولانی و درخشانی دارد.
علیرغم اینکه بهترین فیلمهای داستانی وندرس عمدتا به دهه ۷۰ و ۸۰ برمیگردند، او با پینا Pina و نمک زمین The Salt of the Earth دو تا از بهترین مستندهای هزاره جدید را ساخته است. او امسال نیز علاوه بر فیلم روزهای عالی، مستند آنزلم Anselm درباره نقاش و مجسمهساز آلمانی آنزلم کیفر را نیز در جشنواره کن داشت. وندرس دوست دارد از طریق سینمای خود، مکانها و فرهنگهای جدید را کشف کند و حتی سالها قبلتر از روزهای عالی با مستند Tokyo-Ga فرهنگ ژاپنی را به تصویر کشید. فیلمی که او در آن سعی کرده بود توکیویی که در فیلمهای کارگردان اسطورهای ژاپن یاسوجیرو اوزو دیده میشود را به نمایش بگذارد. اکنون وندرس در آستانه هشتاد سالگی، با فیلمی دلنشین و آرام با حال و هوای فیلمهای اوزو بازگشسته است.
سایر عوامل سازنده روزهای عالی
فرانتس لوستیگ که مستند آنزلم را نیز فیلمبرداری کرده، روزهای بهشت را در طی ۱۶ روز در توکیو مقابل دوربین برده است. تونی فراشهمر که در یک دهه اخیر با وندرس همکاری داشته، تدوین روزهای عالی را نیز انجام داده است. وندرس و تاکاساکی به همراه کوجی یانائی، تهیهکنندگان این فیلم هستند.
نقد و بررسی منتقدان درباره فیلم روزهای عالی
کلایدر | امتیاز: ۹۱ از ۱۰۰
راس بونیم | روزهای عالی به عنوان شاهکار دیگری از ویم وندرس، قدردانیای از غرابتهای زندگی، جزئیات کوچکی که آن را ارزشمند میسازند و یافتن زیبایی در چیزهای جزئی و از نظر دور مانده زندگی است.
هالیوود ریپورتر | امتیاز: ۹۰ از ۱۰۰
دیوید رونی | وندرس فیلمی با سادگی فریبنده ساخته است. او جزئیات کوچک یک زندگی معمولی را آنچنان صادقانه، روح افزا و همدلیبرانگیز به تصویر میکشد که بدون آنکه تقریبا متوجه بشوید، قدرت احساسی فزایندهای ایجاد میکنند.
مجله پیست | امتیاز: ۷۲ از ۱۰۰
بریانا زیگلر | مینیمالیسم محیطی روزهای عالی به اندازه شخصیت اصلی آن، جذاب و لذتبخش است، هرچند غیاب چیزی در این میان احساس میشود. زیرا ممکن است از این فیلم کمگوی که بیش از حد خوددارانه عمل میکند، انتظار بیشتری داشته باشید.
The Film Verdict | امتیاز: ۶۸ از ۱۰۰
استیون دالتون | روزهای عالی، بهطرز غافلگیرکنندهای اثری جذاب، به یاد ماندنی و تاثیرگذار از کار درآمده است که در خود طنینی آگاهانه از اسطوره سینمای ژاپن یاسوجیرو اوزو دارد.
مجله اسلنت | امتیاز: ۵۰ از ۱۰۰
چاک بوون | جزئیات فیلم روی هم رفته عبث و پرطمطراق بهنظر میرسند.
نقد فیلم روزهای عالی برگرفته از سایت That Shelf
باربارا گوسلاوسکی | روزهای عالی ویم وندرس از لحاظ احساسی، شگفتانگیز و روشنگر است. این فیلمساز کهنهکار، در گامی فراتر از ملاحظات هستیگرایانه آثار قبلی خود، با روزهای عالی به نقطهای میرسد که ما را به مکاشفه در سادهترین خوشیهای زندگی روزمره دعوت میکند. فیلم اغلب در سکوت پیش میرود و بیشتر بر اجرای بازیگر ستارهاش کوجی یاکوشو تکیه دارد که جایزه بهترین بازیگر مرد را برای این فیلم از جشنواره کن سال ۲۰۲۳ دریافت کرد. رابطه همزیستانه میان بازیگر و کارگردان که از طریق آن پیوند معنوی عمیق شخصیت با جهانش آشکار میشود، بهطور خاص کیفیت چشمگیر و اثرگذار فیلم را میسازد.
آن دو با همکاری یکدیگر، تجربهای استعلایی از دل پیش پا افتادهترین جزئیات زندگی روزمره بیرون میکشند. استفاده وندرس از موسیقی نقش بسزایی در فیلم دارد و آنچه را که چهره شخصیتها نمیتواند انجام بدهد به مخاطب منتقل میکند. آهنگهای راک بهطرز موثری ضربانهای احساسی این داستان را نقطهگذاری میکنند. وندرس در این پرتره ظریف از دنیای یک شخصیت درونگرا، دیدگاه پیچیدهای ارائه میدهد که دلگرمکننده و خوشبینانه است. روزهای عالی، بهترین فیلم داستانی وندرس در چند سال اخیر است.
هیرایاما (یاکوشو) از زندگی ساده خود در توکیو خرسند است. او به عنوان یک تمیزکننده توالتهای عمومی کار میکند. شغلی متکی به ریزبینی و جزئینگری که با ریتم منظم زندگی او سازگار است. او در اوقات فراغت خود از الگوهای مشابهی پیروی میکند: کتاب میخواند، به موسیقی گوش میدهد و در وقت ناهار خود از درخت مورد علاقهاش عکس میگیرد. در واقع، او یک زندگی هنری دارد که اگرچه نه به عنوان یک حرفه، اما واقعا با اشتیاق و پرشور آن را انجام میدهد. آدمهای دیگر به زندگی تنها و گوشهنشینانه او وارد و خارج میشوند و هر کدام اثری متفاوت از خود بر زندگی او به جا میگذارنند.
در حالیکه فیلم عمدتا به عنوان یک پرتره عمل میکند، بهنظر میرسد وندرس پیشنهاد ساختاری خاصی در ذهن دارد؛ یک مسیر داستانی ساده که با ضربات دراماتیک (و گاهی کمدی)، قطع میشود. از این منظر، روزهای عالی مانند طول موج Wavelength مایکل اسنو است، زیرا بدون هیچگونه پایان قطعی اما با وقفههای غیرمنتظره ناگهانی در طول زمان حرکت میکند. وندرس این ایده را میگیرد و با خط داستانیای که عمدتا براساس زندگی شخصیت اصلیاش است، آن را در داخل یک فرم روایی بسط میدهد.
روزهای کامل یک مطالعه شخصیت عمیقا ملموس است که در آن بیشتر درام در چهره بازیگر منعکس میشود. یاکوشو با یک اجرای بسیار هنرمندانه، احساسات متناقض و عمیق زیادی را تجسم میبخشد. هنگامیکه وندرس، یاکوشو را در نمای نزدیک در قاب میگیرد، تماشای این احساسات روی چهره او، حیرتانگیز است. بسیاری از اکشن فیلم در همین نماهای نزدیک رخ میدهند. لحظاتی که نشان میدهند با دنیای عمیقا پیچیده مواجه هستیم.
این استراتژی با اتکای وندرس به سایهها و نورهای سوسو زن زندگی بیداری و رویاهای هیرایاما، آمیخته میشود. این همان جایی است که زیباییشناسی وندرس مفهوم ژاپنی کوموربی را بررسی میکند (کوموربی به رشتههای نور خورشیدی میگویند که از لای برگ درختان بیرون میزند). فیلمساز ما را راهنمایی میکند تا بفهمیم که هیرایاما در واقع برای تماشای تعامل نور و سایه و گنجاندن آن در جهانبینی خود، فراتر از محیط اطرافش را نگاه میکند. این کندوکاوی ظریف و موشکافانهای است که نتایجی چشمگیر به همراه دارد.
روزهای عالی با بکارگیری دقت مشاهدهگرانه فیلمهای مستند برشی دراماتیک از زندگی را نشان میدهد که البته همزمان به اندازه هر فیلم هنری بزرگی، شاعرانه است. درخشش فیلم وندرس در شیوهای است که او جزئیات زندگی شخصیت اصلیاش را با ظرافتی سنجیده و عالی، آشکار میکند. شخصیتهای درونگرایی مانند هیرایاما در دنیای امروز شبیه یک معما بهنظر میرسند. رازهای خاصی در پشت این چهره نهفتهاند که به سختی در سراسر روزهای عالی قابل رویت هستند. برخی آشکار میشوند و برخی نه. زندگی روزمره هیرایاما بسیار آشنا و در عین حال گاهی همزمان بهطرز جذابی نامانوس جلوه میکند. در نتیجه آن، معصومیت و ظرافتی آرام و باطمانینه در فیلم وجود دارد که بهطرز شگفتانگیزی دلربا است. روزهای عالی سادگی فریبندهای را تجسم میبخشد. فیلمی آرام و لطیف که به شیوه خود شما را مجذوب جهانش میکند.
امتیازهای سایت های سینمایی به فیلم ویم وندرس
تا زمان آماده سازی مطلب
وبسایت | میانگین امتیاز |
IMDB | ۸ از ۱۰ |
کاربران متاکریتیک | هنوز نمرهای ثبت نشده است |
منتقدان راتن تومیتوز | ۹۳ درصد بر اساس ۵۸ نقد |
کاربران راتن تومیتوز | ۹۲ درصد |
منتقدان متاکریتیک | ۷۲ درصد براساس ۱۳ نقد |
مصاحبه با ویم وندرس کارگردان روزهای عالی
هیرایاما یک صلحطلب واقعی است
رویاها بخش عجیبی از روزهای کامل هستند، زیرا من واقعا آنها را فیلمبرداری نکردم. ما فیلم را خیلی سریع و در ۱۶ روز مقابل دوربین بردیم و بنابراین هیچ راهی نداشتیم برای اینکه بتوانیم چیزی غیر از خود داستان را بگیریم. اما همسرم (دوناتا وندرس) که من را همراهی میکرد و قبلا در بیشتر فیلمهایم عکاسی کرده بود، توانست آن را به تنهایی انجام بدهد. وقتی ایده رویاها را توسعه دادیم، هر دو بسیار خوشحال شدیم. او گروه کوچک خود را داشت. دو خانم که به موازات ما کار میکردند و این پژواکهای رویایی زندگی روزمره هیریاما را بازسازی کردند. این صحنههای رویایی تقریبا مانند عناصری از کار هنرمندی دیگر در فیلم من هستند.
کوجی یاکوشو و ویم وندرس در فرش قرمز فیلم روزای عالی در جشنواره کنروزهای عالی به ایدهای که همیشه درباره صلح و سازش در نظر داشتم، نزدیک است. برای من یکی از شروط بزرگ آرامش این است که به داشتههایت راضی باشی. اما یکی از بزرگترین مشکلات ما این است که کشورها و اقتصادهای ما به رشد معتاد هستند. رشد جنگ ایجاد میکند. رشد باعث ایجاد نابرابری میشود. رشد آدمهایی را به وجود میآورد که نمیتوانند جلو بروند، برخلاف کسانی که همیشه میخواهند به رشد خود ادامه بدهند. رشد و توسعه یک مانع بزرگ برای صلح و آرامش است. اقتصاددانان ما دوست ندارند چنین چیزی را بشنوند. آنها نمیخواهند ما از آنچه داریم خوشحال باشیم و بجای تلاش برای رشد بیشتر آن را به اشتراک بگذاریم. ترقی بیشتر تنها به بهای دیگرانی که کمتر رشد میکنند امکانپذیر است و این دلیل اکثر جنگها است. هیرایاما یک صلحطلب واقعی است. او اولین قهرمان صلح واقعی من است. البته بجز فرشتگان فیلم زیر آسمان برلین.