در پی شعله‌ور شدن اعتراضات در شهرهای ایران، مجددا شاهد این بودیم که اولین اقدامات حاکمیت برعلیه اینترنت، فضای مجازی و راه‌های ارتباطی صورت بگیرد. امری که در حوادث مشابه گذشته مسبوق به سابقه بوده و به عنوان مثال می‌توان به فیلتر شدن یا اختلال در شبکه‌های اجتماعی مثل فیسبوک و توییتر، وایبر، تلگرام در اعتراضات سال ۸۸ تا ۹۶ و همچنین قطعی کامل اینترنت بین‌الملل در آبان ۹۸ اشاره کرد.
اگر به خاطر داشته باشید پس از فیلتر شدن و اختلال در پیامرسان‌هایی مثل وایبر، بسیاری از کارشناسان اپلیکیشن تلگرام را به عنوان جایگزین مطرح کردند که موجب فراگیر شدن استفاده از این پیامرسان شد. در ابتدا به خاطر فضای عمومی و استفاده‌های خانوادگی، تلگرام از یک فضای غیرسیاسی برخوردار بود اما پس از اتفاقات سال ۹۶، مقامات حکومت در برابر آن تاب نیاوردند و این اپلیکیشن را که خیلی از مردم حتی پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها از آن استفاده می‌کردند را فیلتر کردند. پس از فیلتر شدن تلگرام، بسیاری از کاربران مجددا به واتساپ روی آوردند.
البته باید توجه داشت که فیلتر شدن این برنامه‌ها، افت چشمگیری در میزان استفاده از آنها را موجب نشده بلکه به رشد میزان استفاده از فیلترشکن‌ها منجر شده است. اما در مواقعی که کلیت اینترنت دچار اختلال و کندی شده و استفاده از فیلترشکن‌ها مختل می‌شود و به سختی می‌توان فیلترشکنی یافت که کار کند، برای کارهای روزمره و عدم آسیب‌های شغلی به خاطر این اختلال‌های کمرشکن و اقتصادکش، بهتر است یک اپلیکیشن جایگزین در گوشی‌مان داشته باشیم.
حال پس از فیلتر شدن واتساپ در این مقاله سعی می‌کنیم جایگزین‌هایی که در این مدت مطرح شده‌اند را به شما معرفی کرده و آنها را مورد ارزیابی قرار دهیم:
اپلیکیشن bip بیپ؟
بیپ یک اپلیکیشن ترکی محصول اپراتور ترکسل در ترکیه است. در هفته‌های اخیر پس از فیلترینگ پیامرسانها، این اپلیکیشن مورد استقبال کاربران ایرانی قرار گرفت. اما بررسی کارشناسان نشان داده این اپلیکیشن چندان هم امن نیست. سایت پس‌کوچه که در زمینه اینترنت آزاد فعالیت می‌کند در توییتر خود نوشته: «با استفاده از بیپ، حریم خصوصی معنایی ندارد».
به عنوان مثال براساس قوانین بیپ، در چارچوب همکاری با اپراتورهای خارج از ترکیه، داده‌های مربوط به کاربران در این کشور ممکن است به سرورهای اپراتور مربوطه منتقل و ذخیره شود. این بدان معنی است که مثلا اگر کاربر ایرانسل هستید، با درخواست ایرانسل، اطلاعات شما برای ایرانسل ارسال خواهد شد.
امتیاز: ۲/۵
اپلیکیشن اسنپ چت SnapChat
اسنپ چت یکی از بهترین جایگزین‌های واتس اپ به شمار می‌رود. این برنامه بیشتر یک شبکه اجتماعی است تا پیامرسان اما محبوبیت و جذابیت این برنامه تا حدی است که واتس اپ و فیسبوک بسیاری از قابلیت‌های جذاب این برنامه را در اپ های خود کپی می‌کنند.
این برنامه از لحاظ امکانات و امنیت گزینه بسیار مناسبی برای استفاده محسوب می‌شود.
امتیاز: ۴.۵/۵
اپلیکیشن Wire وایر
وایر، نرم افزار پیام رسان جدیدی است که به دلیل ویژگی های بی نظیر و فوق العاده ای که دارد و همچنین رابط کاربری خاص و زیبایش در فهرست محبوبترین برنامه های پیام رسان در بین کاربران شناخته می شود.
شما می توانید از این اپلیکیشن محبوب در سیستم عامل های مختلف استفاده نماید. رمزگذاری سرتاسری، از وایر یک پیام رسان امن و قابل اطمینان ساخته است. با توجه به بعضی از قابلیت های بسیار خوب این پیام رسان مانند: امکان حذف پیام از دستگاه های گیرنده، پیام های خود تخریب کننده و همین طور پیش نمایش لینک می توان آن را مشابه و از بهترین جایگزین های واتساپ خواند.
امتیاز: ۴.۵/۵
اپلیکیشن Keybase مشابه واتساپ
کی بیس، یک اپلیکیشن پیام رسان امن است که برای کاربران امکان برقراری ارتباط با امنیت کامل و به صورت رمزگذاری شده با مخاطب مورد نظر را فراهم می کند. با توجه به Open-Source بودن کی بیس، اطمینان داشته باشید هیچ شرکت خصوصی که بتواند همه داده های شما را مورد بررسی قرار دهد وجود ندارد.
از آن جا که تمام داده ها با قفل end- to- end encryption رمزگذاری می شوند پس در هیچ حالتی پیام های شما در معرض بازدید کاربران ناشناس قرار نخواهد گرفت. جالب است بدانید کی بیس برای حریم شخصی کاربرانش اهمیت زیادی قائل است و از معدود برنامه های پیام رسان است که برای سیستم عامل لینوکس هم یک نسخه ارائه داده است.
اگر نگران حریم شخصی خود هستید، این برنامه با امنیت بالایی که دارد حتی اجازه تهیه اسکرین شات از چت های شما را هم به افراد را نمی دهد و همچنین بدون نیاز به شماره و شناسه ایمیل می توانید اطلاعات شخصی خود را با دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.
امتیاز: ۴/۵
اپلیکیشن سیگنال Signal جایگزین واتساپ
البته به نظر می‌رسد اپلیکیشن سیگنال هم به همان بلای واتساپ دچار شده. اما در صورت فیلتر نبودن این اپلیکیشن می‌تواند گزینه امن و مناسبی برای واتساپ باشد. این اپلیکیشن حتی در صورتی که هر دو قابل دسترس باشند باز هم مزیت‌های زیادی به نسبت واتساپ دارد.
سیگنال از بهترین جایگزین های واتساپ است که به تازگی پس از سیاست های جنجال برانگیز پیام رسان واتساپ هوادارن زیادی پیدا کرده است و دانلود های این برنامه پیام رسان هم رشد خوبی را داشته است.
با توجه به اینکه پیام رسان سیگنال از رمزنگاری کاربر به کاربر برخوردار است و همچنین داده ها روی سرور سیگنال ذخیره نخواهد شد، در فهرست امن ترین پیام رسان ها جای گرفته است. این اپلیکیشن امن، این امکان را به شما می دهد تا بدون نگرانی تا از ویژگی های مختلف و کاربردی مانند تماس صوتی و ویدئویی، ارسال فایل و تصویر استفاده کنید.
از قابلیت های دیگر سیگنال می توان به ابزارهای ضد نظارتی، پیام های محو شونده و گزینه های مختلف حریم خصوصی اشاره کرد.
امتیاز: ۴.۶/۵
اپلیکیشن بریجیفای Bridgify بدون نیاز به اینتزنت
اگر به دنبال جایگزینی هستید که حتی در زمان قطعی اینترنت هم برای شما کاربرد داشته باشد بدون شک اپلیکیشن بریجیفای گزینه مناسبی است.
بریجفای هم از ویژگی های خوبی برخوردار است. پیام رسان های آنلاین مانند واتساپ، یک مشکل اصلی دارند و آن اینکه برای استفاده از آن ها حتما باید به اینترنت متصل بود. اگر شما به کوه بروید، یا جنگل و یا هر جایی که امکان اتصال به اینترنت را ندارید، نمی توانید ار برنامه های پیام رسان آنلاین مشابه واتساپ استفاده کنید.
این جاست که یکی از برنامه های پیام رسان آفلاین مانند بریجفای قطعا به شما کمک می کند. مزیت و برتری برنامه های آفلاین در مقایسه با پیام رسان های آنلاین، امکان ارتباط با دوستان اطراف بدون نیاز به اینترنت است. بریجفای که یک برنامه ی آفلاین است، با یک شبکه بلوتوث با تعداد بی شماری دستگاه یا وای فای در گوشی شما ایجاد می کند و شما می توانید پیام هایی به دوستان اطرفتان ارسال کنید.
اگر اهل کوهنوردی و طبیعت گردی هستید، بریجفای از گزینه های پیشنهادی عالی ما به شما و البته بهترین جایگزین واتساپ برای شما خواهد بود.
امتیاز: ۴/۵
اپلیکیشن‌های داخلی!؟
این سوال همیشه برای کاربران وجود دارد آیا به سراغ اپلیکیشن‌های داخلی برویم. با توجه به سیاست‌های حکومتی که پیش از این بارها درباره‌اش حرف زدیم و مساله انحصارگرایی، وضعیتی به وجود آمده که مصرف‌کنندگان در زمینه تکنولوژی‌های حیاتی، به محصولات داخلی اعتماد نکنند. پیامرسانها هم از این قاعده مستثنی نیستند. در برخی زمینه‌های دیگر (مثلا مسیریاب‌ها)، حکومت کاری کرده که مردم چاره‌ای به جز استفاده کردن از اپ‌های داخلی نداشته باشند. اما تا جایی که امکان انتخاب وجود داشته باشد مردم، محصولات خارجی را ترجیح می‌دهند.
علت این مساله را می‌بایست در سیاست‌های حاکمیتی جستجو کرد وگرنه هر ایرانی ترجیح می‌دهد از محصولات باکیفیت و قابل رقابت داخلی به جای محصولات خارجی استفاده کند. اما رفتارهای سیاست‌گذاران و مسائلی مثل انحصارگرایی و فیلترینگ باعث شده اعتماد به محصولات داخلی در برخی زمینه‌ها از میان برود و از سوی دیگر وقتی مردم را مجبور به کاری بکنی، در برابر آن مقاومت صورت می‌گیرد.
با این توضیحات ما در حال حاضر هیچ پیامرسان داخلی را پیشنهاد نمی‌کنیم. البته صاحبان سرویس‌های مستقل و یا کاربرانی که این محصولات را تجربه کرده‌اند می‌توانند نظرات خود را به اشتراک بگذارند و در صورت بررسی و دست‌یابی به موارد قابل اعتماد، آنها را مطرح خواهیم کرد.
