بازی مافیا برای اولین بار حدود ۳۵ سال پیش در یکی از دانشگاه‌های مسکو در شوروی سابق بازی شده و سازنده آن را دیمتری دیویدوف روسی می‌دانند. این بازی سپس به اروپا و آمریکا راه پیدا کرده و به شدت محبوب شد. شکل‌ها و شیوه‌های متفاوتی به این بازی اضافه شده که می‌توان به عناوینی مانند گرگ کوانتومی و قطار مافیا اشاره کرد که در حالت آخری (که در مترو بازی می‌شود) بازیکنانی که حذف می‌شوند در ایستگاه بعدی از قطار پیاده می‌شوند.
چند سالی است که این بازی در ایران هم بسیار محبوب شده و در بسیاری از کافه‌ها بازی می‌شود. به دلیل همین محبوبیت، سعید ابوطالب و رسانه فیلیمو تصمیم گرفتند نسخه‌ای از این بازی را در قالب یک رئالیتی شو ارایه کنند که این برنامه محبوبیت زیادی پیدا کرده و تاکنون ۴ فصل از آن تولید شده است.
به خاطر محبوبیت شب‌های مافیا تصمیم گرفتیم به تحلیل و بررسی و مقایسه فنی بازکنانی که طی این ۴ فصل در شب‌های مافیا بازی کرده‌اند بپردازیم و نقاط ضعف و قوت بازی آنها را مورد ارزیابی قرار داده و برترین و ضعیف‌ترین بازیکنان را معرفی کنیم. همچنین در خلال این بررسی، نکات جذاب و قابل تاملی راجع به خود بازی و ترفندهای آن نیز ارایه دهیم.
قبل از این که به سراغ برنامه و بازیکنان شب‌های مافیا برویم باید خاطرنشان کنم بشخصه بارها هر کدام از بازی‌ها را تماشا و مورد ارزیابی قرار دادم و همچنین در این یادداشت از نظرات چند تن از حرفه‌ای های این بازی نیز استفاده شده است.
المان‌های اندازه‌گیری و تحلیل:
آیا در این بازی‌ها تقلب صورت گرفته است؟ جدای از کیک‌ها (حذف شدن بازیکنان از بازی به خاطر تخلف) که توسط گرداننده شب‌های مافیا در چند برنامه اعلام شده، آیا ممکن است تقلب‌هایی هم توسط بازیکنان انجام شده باشد که از چشم داوران دور مانده؟ این موضوع بر ما روشن نیست و می‌توان این موضوع را پذیرفت که ممکن است بعضی از بازیکنان به روش‌های مختلف (مثلا نگاه از زیر پلک‌ها) دست به تقلب زده باشند. بنابراین در تحلیل‌های‌مان این موضوع را هم در نظر می‌گیریم هرچند که داوران و دوربین‌ها نتوانستند بازیکن خاطی را شناسایی کنند اما ممکن است تخلف به شکل‌های مختلف صورت گرفته باشد. بنابراین امکان انجام تقلب به عنوان یک المان و امتیاز منفی در نظر گرفته می‌شود.
المان دیگری که به عنوان پوئن مثبت به آن نگاه می‌کنیم استدلال و شیوه‌های استدلالی است که بازیکن در طول بازی به کار می‌گیرد. میزان حدس‌های درست و غلط به عنوان آخرین اولویت ماست و بیشتر به شیوه صحیح بازی نگاه می‌کنیم. مثلا ممکن است در جایی از بازی، کل شهروندان بر روی یک نفر اجماع کنند و بازیکن مورد نظر ما (حتی اگر اعتقادی به این امر ندارد) به همراه کل شهر رای بدهد و در نهایت به یک شهروند رای بدهد. اینجا چون بازیکن به لحاظ تکنیکی درست بازی کرده، علیرغم رای اشتباه، ما به او یک امتیاز مثبت می‌دهیم. همراهی با سایر شهروندان، امتیاز کمی نیست.
همچنین باید به امتیاز دیگری نیز اشاره کنیم و آن قدرت اقناع شهروندان و همراه کردن آنها با خود است. برخی از بازیکنان گرچه حدس‌های درستی می‌زنند اما قدرت اقناع کردن شهروندان را از طریق بیان استدلال‌های‌شان ندارند. بنابراین شهروندی که هم درست تارگت می‌زند و هم می‌تواند شهر را همراه خود کند امتیاز بالاتری کسب می‌کند.
نکته دیگری که مدنظر قرار می‌دهیم توجه بازیکن به قوانین و رعایت اصول حرفه‌ای در طول بازی است. از مجموع این عوامل، در مورد یک بازیکن نتیجه‌گیری می‌کنیم.
در ابتدا بدون هیچ ترتیبی می‌رویم به سراغ برترین بازیکنان یا همان تاپ پلیرها. در بخش اول به ۵ تاپ پلیر اول می‌پردازیم و در بخش بعدی ۵ تاپ پلیر دوم را ذکر می‌کنیم.
مریم مومن:
آن‌چه بازی مریم مومن را شاخص می‌کند و می‌توان آن را جزو ویژگی‌های بازی او برشمرد، استفاده مداوم از فکت‌های خود بازی مافیا است که در هر بازی خاص بر اساس رفتار، کنش‌ها (اکت‌ها)ی بازیکنان و حقیقت‌های بازی ارایه می‌کند. او ممکن است حدس‌های اشتباه بزند و از نظر خود برگردد اما حتی حدس‌های اشتباه را بیشتر بر اساس فکت‌های داخل بازی ارایه می‌کند نه از روی مسایلی مثل رفتار و زبان بدن.
نقش‌هایی که او بازی کرده بیشتر در زمره نقش‌های شهروند بوده و دو بار هم در نقش مافیا ظاهر شده. او یک جا در نقش شهردار مرتکب اشتباهی فاحش شده و سارا منجزی را به جای آشا محرابی (که همه شهروندان بر رویش اجماع کرده بودند و به او رای اکثریت دادند) را با رای مستقیم از شهر بیرون کرد. این کنش را می‌توان به عنوان بدترین تصمیم‌گیری مریم مومن در کل بازی‌ها ذکر کرد.
نکته مثبت دیگر مریم مومن، همراهی او با شهر است. در فینال سری اول شب‌های مافیا، او به درستی شهروندان را تشخیص داده و همراه با آنها به مافیا رای داده است.
اما به سراغ ایفای نقش مافیا توسط مریم مومن برویم. با توجه به این‌که برترین بازیکنان این بازی، در ایفای نقش به عنوان مافیا، اتفاقا بدتر از سایر بازیکنان عمل می‌کنند، باید گفت مریم مومن کارنامه نسبتا قابل قبول‌تری نسبت به سایر تاپ پلیرها دارد. او دو بار در فینال سری اول و دوم شب‌های مافیا، در نقش مافیا ظاهر شده و هر دو بار خیلی زود لو رفته است. اما این اتفاق به خاطر بازی بدش رخ نداده و به جریان بازی مربوط بوده است. یک بار حسین مهری در شب اول، به عنوان حرفه‌ای به او شلیک کرده و بار دیگر نیز رضا داودنژاد اولین تارگت را حواله او کرده است.
در کل باید مهم‌ترین ویژگی بازی مریم مومن را صادقانه بازی کردن دانست. او سعی می‌کند بر اساس حقیقت‌های بازی و استدلال‌ها، تارگت‌های خود را مشخص کند و به حقایق خارج بازی مثل اکت بدن، حسی که در شب‌ها و هنگام بسته بودن چشم‌ها دریافت می‌کند و رخدادهای خارج از روند بازی توجهی نکند.
امتیاز
در نقش شهروند:
۸ / ۱۰
در نقش مافیا
۶ / ۱۰
امتیاز کلی:
۷ / ۱۰
مجید واشقانی:
مجید واشقانی نیز مانند بسیاری از بازیکنان دیگر بازی به بازی بهتر شده تا این‌که تبدیل به یکی از برترین بازیکنان شب‌های مافیا شده است. او هم در بازی‌های اول، حدس‌های اشتباه زیادی داشته اما او نیز در زمره بازیکنانی به شمار می‌رود که سعی می‌کند با استدلال‌های خود سایر شهروندان را با خود همراه کند.
مجید واشقانی سه بار (با احتساب فصل چهارم شب‌های مافیا ۴ بار) در نقش مافیا ظاهر شده و در بقیه بازی‌ها شهروند بوده است. یکی از بهترین بازی‌های واشقانی در فینال فصل اول بوده، جایی که با جواد هاشمی (که کارآگاه بازی بوده) همراهی می‌کند و در جایی که شهر به سمت سقوط می‌رود با تلاش‌های خود به حفظ شهر کمک کرده و با پافشاری روی تارگت‌های اصلی (که همگی درست بودند) باعث می‌شود شهروندان بازی را ببرند.
اما پاشنه آشیل مجید واشقانی بازی در نقش مافیاست. بر عکس نقش‌های شهروندی، او نقش مافیا را بسیار بد بازی می‌کند و با تکرارهای بیهوده، تارگت‌های بی‌ثمر و لحن مافیایی، خود را شو می‌کند. او وقتی مافیا می‌شود به سرعت لو می‌رود و تقریبا اکثر شهروندان به زودی او را پیدا می‌کنند. بنابراین امتیاز بازی واشقانی فقط در نقش‌های شهروندی است.
امتیاز
در نقش شهروند:
۹ / ۱۰
در نقش مافیا
۳ / ۱۰
امتیاز کلی:
۶ / ۱۰
حامد آهنگی
جدای از شوخ و شنگ بودن، حامد آهنگی سعی می‌کند در جایی که لازم است با جدیت استدلال‌ها و تارگت‌های خود را مطرح می‌کند و به همین خاطر کاراکتر او هم به جذاب شدن بازی و هم به روند صحیح آن کمک می‌کند. حدس‌های او اکثرا درست است (این اولویت ما نیست و اگر بازیکنی تمام حدس‌هایش درست باشد برای ما یک پوینت منفی به شمار می‌رود چون امکان تقلب را هم می‌توانیم در نظر بگیریم) اما او سعی می‌کند با استدلال‌های خود، شهر را با خود همراه کند و غالبا در این امر موفق می‌شود.
گرچه استدلال‌های حامد آهنگی همواره بر اساس جریان و حقیقت‌های بازی نیست اما به هر حال او شگردها و ترفندهای خاص خود را دارد و نمی‌توان این مساله را نقطه‌ای منفی در کارنامه او به شمار آورد. در قیاس با بازیکنان دیگر نیز او به لحاظ بیان استدلال در حد متوسط قرار می‌گیرد.
او در یکی از بازی‌ها در نقش حرفه‌ای اشتباه شلیک کرده و از بازی خارج می‌شود. اما در مقابل، نقش مافیا را هم تقریبا به خوبی اجرا می‌کند. در یکی از بازی‌های فصل اول، او به عنوان مافیا تا آخر بازی می‌ماند و باعث برنده شدن مافیا می‌شود. در بازی دیگر هم کم مافیاست به عنوان آخرین بازیکن مافیا بیرون می‌رود. بنابراین می‌توان بازی او را هم در نقش شهروند و هم مافیا قابل قبول دانست.
امتیاز
در نقش شهروند:
۸ / ۱۰
در نقش مافیا
۷ / ۱۰
امتیاز کلی:
۷.۵ / ۱۰
حسین مهری
حسین مهری از همان ابتدا قابلیت‌های خود را نشان می‌دهد و در بازی‌های اول هم خوب ظاهر می‌شود گرچه گروهی که او در آن بازی می‌کند بسیار بد بازی کرده و هر سه دست را شهروندان شکست می‌خورند. اما بازی او در ادامه نقاط ظعف‌هایی هم می‌یابد.
حسین مهری نقش شهروند را (برخلاف نقش مافیا) به خوبی بازی می‌کند. خصوصا در نقش حرفه‌ای بسیار عالی ظاهر شده و هر بار با شلیک‌های درست (حتی در شب اول) مافیاها را بیرون می‌کند. همین نقش امتیاز بالایی به بازی او می‌دهد.
اما نقطه ضعف بازی او به عنوان شهروند در اقناع شهروندان با استدلال‌های داخل بازی است. او گرچه حدس‌ها (تارگت‌های) درستی می‌زند اما استدلالی قوی برای این تارگت‌ها نمی‌آورد. (بر اساس پیشفرض ما حدس‌های صحیحی که دارای استدلال قوی یا بر اساس اتفاقات شب مثلا استعلام کارآگاه نباشد دارای شائبه است).
در مقابل نقش شهروندی، اون در نقش مافیا قوی ظاهر نمی‌شود. در هنگام ایفای نقش مافیا، او دچار لکنت‌های زیادی می‌شود و تفاوت بازی او در نقش شهروند و مافیا بیش از اندازه است و از میزان انرژی او در نقش مافیا، می‌توان او را شناسایی کرد.
امتیاز
در نقش شهروند:
۸ / ۱۰
در نقش مافیا
۵ / ۱۰
امتیاز کلی:
۶.۵ /۱۰
خداداد عزیزی
این ستاره فوتبال، در مافیا هم خوش درخشیده و طرفداران زیادی پیدا کرده است. او به واسطه حدس‌های دقیق و درست خود حتی از همان روز اول بازی، به عنوان یکی از برترین بازیکنان مافیا شناخته می‌شود. او در تمام بازی‌های پخش شده شب های مافیا در نقش شهروند ظاهر شده و امکان بررسی بازی او در نقش مافیا وجود نداشته است. گرچه به ادعای اغلب بازیکنان شب‌های مافیا، او در نقش مافیا آن‌قدر بد عمل می‌کرده که از همان ابتدا لو می‌رفته است.
اما نقطه ضعف بازی خداداد عزیزی نیز مثل حسین مهری، در استدلال است. او حدس‌ها و تارگت‌های درستی می‌زند اما استدلال‌های او چندان به بازی مربوط نمی‌شود. در بسیاری از مواقع نیز اصلا استدلالی برای تارگت‌های خود نمی‌آورد و بیشتر به اکت‌ها و شوخی‌ها و خصیصه‌هایی رو می‌آورد که البته بخشی از آن هم می‌تواند جزو بازی تلقی شود. مثلا لحن تارگت زدن می‌تواند طوری باشد که مافیا را عصبانی کند و همین باعث لو رفتن مافیا برای باقی شهروندان شود.
علاوه بر این نقطه ضعف، خداداد عزیزی چندان قواعد بازی حرفه‌ای را رعایت نمی‌کند. البته این را می‌توان جزو ایرادات گرداننده نیز به شمار آورد که علیرغم بی‌نظمی‌های زیاد او، جریمه‌اش نمی‌کند. این اکت‌های غیرحرفه‌ای را می‌توان بخشی از نقاط منفی بازی خداداد عزیزی دانست.
امتیاز
در نقش شهروند:
۷ / ۱۰
در نقش مافیا
۰ / ۱۰
امتیاز کلی:
۷ / ۱۰
در بخش بعدی به سراغ بازیکنان برتر بعدی می‌رویم. شما هم می‌توانید نظر خود را درباره برترین بازیکنان با ما در میان بگذارید و یا در نظرسنجی مربوطه شرکت کنید.
پایان بخش اول
نشر محتوا و بازنشر مطالب از رسانه‌ها
ممنون از این مطلب کاربردی