واتس اپ اگر چه مدت‌ها جزو محبوب‌ترین پیامرسان‌های جهان به شمار می‌رفته اما همواره از نظر کارشناسان در زمره بدترین‌ها بوده است. چه به لحاظ فنی و چه به لحاظ امنیت و چه حتی از جنبه قابلیت‌هایش در مقایسه با اپلیکیشن‌های دیگری مثل تلگرام. آن زمان که تلگرام در ایران محبوب‌ترین پیامرسان بود، در اروپا این واتس اپ بود که صدرنشین بود. اما پس از فیلتر شدن تلگرام در ایران، مردم بیش از پیش به واتس اپ روی آوردند.
حالا پس از فیلتر شدن واتس اپ، گویا شرکت متا به فکر افتاده تا برای دسترسی مردم داخل ایران به این اپلیکیشن، قابلیت پروکسی را نیز به این پیامرسان بیاورد. قابلیتی که از مدت‌ها پیش در تلگرام ارایه شده بود. البته این تنها قابلیتی نیست که واتس اپ از تلگرام کپی می‌کند و در سالیان اخیر بسیاری از امکانات این اپلیکیشن را کپی کرده تا خیلی هم از قافله عقب نماند.
در این مطلب می‌خواهیم نگاهی به این قابلیت جدید و نحوه فعالسازی و استفاده از آن و البته محاسن و معایبش بپردازیم.
واتساپ در مسیر رقابت با تلگرام
این پیام رسان آمریکایی که از زیرمجموعه‌های متا به حساب می‌آید، سال ۲۰۲۲ را با انبوهی از مشکلات پشت سر گذاشت و حتی لقب «قطع ترین پیام رسان جهان» را هم کسب کرد. پیام رسان واتساپ طی ماه‌های گذشته، انبوهی از قابلیت‌های تلگرام را کپی کرده است و اکنون به یکی از مهم‌ترین‌های آن رسیده! پروکسی‌های تلگرام دستکم در ایران، یکی از محبوب‌ترین قابلیت‌های این اپلیکیشن است و کانال‌های متعددی با هزاران دنبال کننده وجود دارد که کارشان ارایه پروکسی‌های جدید به کاربران است.
از قابلیت‌های جذاب دیگر تلگرام گروه و کانال‌های تلگرامی است که محبوبیت فراوانی دارد. اگر تلگرام فیلتر نشده بود گروه‌های واتساپی حتی به گرد پای آن هم نمی‌رسید و کپی بسیار ضعیفی از آن به شمار می‌رفت. اما حالا موضوع این‌جاست که بدون وجود کانال‌ها و گروه‌های پرمخاطب، این پروکسی‌ها چگونه قرار است در اختیار مخاطبان و کاربران واتساپ قرار بگیرد. باتوجه به اینکه تجربه تلگرام نشان داده پروکسی‌ها خیلی زود ممکن است از کار بیفتند و به همین خاطر، کار اصلی کانال‌های مذکور، آپدیت مداوم پروکسی‌ها بوده، عدم وجود قابلیت کانال در واتساپ می‌تواند یکی از مشکلات بزرگ در این مسیر برای کاربران ایرانی باشد.
ارتباط بین فعال شدن پروکسی و فیلتر شدن واتساپ در ایران
آیا واقعا شرکت متا، امکان پروکسی را به خاطر کاربران ایرانی در واتساپ فعال کرده است؟ در اولین روزهای اختلال و سپس مسدود شدن واتساپ در ایران، شرکت واتساپ اعلام کرد: «در تلاشیم که دوستان ایرانی ما بتوانند با هم در ارتباط بمانند و در حد امکانات خود از هیچ کاری دریغ نمی‌کنیم تا سرویس‌های ارتباطی ما به طور مستمر فعال بمانند.»
نت‌بلاکس، سازمان غیردولتی ناظر بر اینترنت در جهان، نیز با اشاره به محدود شدن دسترسی به واتساپ و اینستاگرام در ایران، قطع اینترنت اپراتورهای همراه اول و ایرانسل و مشاهده اختلالات منطقه‌ای در طول اعتراضات، اعلام کرد ایران تحت شدیدترین محدودیت‌های اینترنت از دوره آبان ۹۸ به بعد قرار دارد. همچنین رسانه‌های داخلی اوایل مهر در گزارش‌هایی اعلام کرده‌اند احتمالا فیلترینگ واتساپ و اینستاگرام همیشگی خواهد بود.
گرچه در ماه گذشته سخنانی از طرف برخی مقامات مبنی بر گفتگو با شرکت متا جهت همکاری با حکومت و ایجاد دفتر داخل ایران شنیده می‌شد اما خیلی زود مشخص شد چنین اتفاقی نخواهد افتاد و مانند همیشه فیلترینگ باقی خواهد ماند. برخی‌ها نیز معتقد بودند اگر طبق تجربه دیدید که قیمت دلار یا اجناس پس از افزایش، کاهش بیابد، آن وقت برنامه‌ای که فیلتر شده نیز مجدد رفع فیلتر خواهد شد.
حالا به نظر می‌رسد واتساپ به وعده خود عمل کرده. این شرکت در حساب توییتری خود به زبان فارسی نوشت:
واتساپ در حساب توییتری خود به فارسی نوشت: «اگر واتساپ در کشورتان مسدود شود، می‌توانید با پروکسی ارتباطتان را حفظ کنید و پیام‌های شخصی‌تان همچنان از طریق رمزگذاری سراسری محافظت می‌شود.»
این در حالی اتفاق می‌افتد که قوه قضاییه جمهوری اسلامی قصد دارد با همکاری وزارت ارتباطات و سایر نهادهای مرتبط، فروشندگان غیرمجاز ابزارهای دور زدن فیلترینگ را مجازات کند.
به هر حال واتساپ علت فعال کردن قابلیت پروکسی در پیامرسان خود را چنین اعلام کرد:
ما برای گسترش و داشتن اینترنت آزاد در جهان می‌جنگیم. حالا که اتصال مستقیم در واتساپ ممکن نیست، شما قادر هستید که از طریق سروری (پروکسی) که به وسیله داوطلبان و سازمان‌های مردمی برای کمک به انسان‌ها برای برقراری ارتباط آزاد راه اندازی شده است، در سراسر جهان از طریق واتساپ در ارتباط باشید.
چگونه می‌توانید قابلیت پروکسی را در واتساپ فعال کنید؟
تمام کاربران واتساپ که از آخرین نسخه اندروید یا iOS واتساپ استفاده می‌کنند، اکنون می‌توانند با پیمودن مسیر زیر، گزینه فعال کردن Proxy در واتساپ را برای خود فعال کنند. ابتدا از طریق «علامت سه نقطه‌ای» که در بالای سمت راست برنامه واتساپ قرار دارد، وارد منوی «تنظیمات» یا همان Setting شوید. سپس زیر منوی «داده و فضای ذخیره سازی» یا همان Storage and data را انتخاب کنید.
به پایین‌ترین بخش این صفحه بروید و حالا باید گزینه «تنظیمات پروکسی» یا همان Proxy Setting را مشاهده کنید. البته احتمالا اضافه شدن این منو برای تمام کاربران واتساپ، کمی طول می‌کشد و برای اینکه منوی پروکسی واتساپ را مشاهده کنید، باید حتما آخرین نسخه از واتساپ را از طریق مارکت‌های رسمی نرم افزار مثل گوگل پلی استور و اپ استور دانلود یا واتساپ خود آپدیت کنید.
در حال حاضر قابلیت پروکسی فقط در نسخه‌های موبایلی واتساپ ارایه شده و معلوم نیست آیا این قابلیت به نسخه وب هم خواهد آمد یا نه. گرچه بعید به نظر می‌رسد قابلیت پروکسی برای نسخه وب عرضه شود – چرا که حتی تلگرام هم چنین قابلیتی ندارد – اما شاید احتمال ارایه پروکسی برای نسخه‌های دسکتاپ فراهم شود گرچه به این زودی‌ها نباید منظرش باشیم.
چگونه پروکسی برای واتساپ پیدا کنیم
همان طور که واتساپ در پیام خود اشاره کرده، پروکسی‌ها توسط افراد، داوطلبان و سازمان‌های مردمی برای کمک به انسان‌ها برای برقراری ارتباط آزاد ارایه می‌شوند. حال باید منتظر ارایه پروکسی‌ها برای واتساپ از طریق کانال‌های مختلفی باشیم. مزیت پروکسی‌های تلگرام این است که شما کافی است در گروه یا کانال ارایه پروکسی بر روی یک لینک کلیک کنید تا پروکسی به صورت خودکار فعال شود. این لینک‌ها توسط اپلیکیشن شناسایی و اجرا می‌شوند. احتمالا برای واتساپ هم باید چنین راهکاری ارایه شود.
شاید تلگرام به کمک مسنجر رقیب خود بیاید و شما با کلیک کردن روی پروکسی‌هایی که در کانال‌های تلگرامی هستند، مستقیم به واتساپ بروید. به هر حال این موضوع هنوز تایید نشده اما احتمال آن وجود دارد. برای اطلاعات بیشتر درباره پروکسی‌های واتساپ می‌توانید این مطلب را مطالعه کنید.
