مهم نیست چقدر تلاش کنید، راضی کردن همه ممکن نیست. مثلا در حالی‌که عده‌ای فیلم «همه چیز، همه‌جا، به یک‌باره» را شاهکار می‌دانستند، عده‌ای مشغول ناسزا دادن به اعضای آکادمی بودند که چنین فیلمی را شایسته اسکار بهترین فیلم دانسته. این ماجرا تازه مربوط به بخش هنری-سینمایی فیلم‌ها برمی‌گردد. ورای مرز هنر هم هر چیزی که بسازید و با هر لحن و رویکردی که بسازید، ممکن است حاصل کارتان به مذاق فرد یا عده‌ای خوش نیاید و اگر از قضا آن افراد صاحب منصب یا قدرتی باشند، جلوی نمایش کارتان را بگیرند!
سانسور یا ممنوعیت پخش یک اثر همیشه طبق استاندارد جلو نمی‌رود. ممیزی موضوعی است نسبی و سلیقه‌ای، چیزی که نمایشش تا ۲۰ سال پیش آزاد بوده، ممکن است امروز سانسور شود. برعکس این ماجرا هم زیاد اتفاق افتاده و امروز چیزهایی روی پرده سینما پخش می‌شود که تا همین ۴۰ سال پیش پخشش تابو بود. مسائلی مانند جنسیت، خشونت یا استفاده از مواد ممکن است روی ممیزی اثر بذارد، اما گاهی دلایل سانسور بسیار عجیب‌تر از این حرف‌هاست.
متاسفانه افراد صاحب‌منصب سلایق و تنگ‌نظری‌ها و حساسیت‌های متفاوتی دارند و همین حساسیت‌ها باعث می‌شود تا گاهی اتفاقات عجیب و حتی خنده‌داری در حیطه سانسور به چشم بخورد. در این مطلب رفته‌ایم سراغ ۹ فیلم معمولی که نمایش آن‌ها به دلایل عجیبی در کشورهای مختلف ممنوع شده است.
فیلم ۳۰۰ | ۲۰۰۶
ماجرا را از کشور خودمان و فیلمی شروع کنیم که حتی قبل از رسیدن نسخه‌های قاچاقش به ایران قبل از سانسور شدنش در ایران، بین ایرانیان میهن‌دوست کلی خشم به‌پا کرد! ۳۰۰ فیلمی بود که به کارگردانی «زک اسنایدر» و براساس یک کمیک‌بوک نوشته «فرانک میلر» ساخته شد. خب حتما می‌دانید که داستان بسیاری از کمیک‌بوک‌ها تخیلی یا فقط بخش بسیار کمی از آن برگرفته از حقایق تاریخی است و نویسنده می‌تواند حسابی وقایع را تحریف کند. اما وقتی پای عرق ملی وسط باشد، کسی «منطق و مقتضیات داستان» را دلیل موجهی برای توهین به تاریخ یک کشور نمی‌داند.
در فیلم ۳۰۰ تصویر تیره‌ای از ایرانیان دوره خشاریاشاه و خود این پادشاه ترسیم شده بود. در فیلم ایرانیان افرادی متکبر و خشن و یونانیان افرادی نجیب و متفکر نشان داده شده بودند و همین ماجرا باعث شد تا نمایش عمومی فیلم به هر شکلی توسط دولت وقت ممنوع اعلام شود.
فیلم نفرت‌انگیز | ۲۰۱۹ | Abominable
اگر فکر می‌کنید در گرفتن بحث و جدل پیرامون یک انیمیشن ظاهرا گوگوری مختص کودکان امکان ندارد، اشتباه می‌کنید. «نفرت‌انگیز» که توسط «جیل کالتون» ساخته شد درباره سه نوجوان است که باید به یک غول برفی (یتی) کمک کنند تا برگردد پیش خانواده‌اش.
اما خب نمایش همین داستان هم در ویتنام، فیلیپین و مالزی ممنوع شد و این ممنوعیت برمی‌گشت به ماجرای «تمامیت ارضی». در صحنه‌ای از این فیلم از نقشه‌ای استفاده شده بود که مالکیت کامل چینی‌ها بر بخش زیادی از دریای چین جنوبی را نشان می‌داد. از آن‌جایی که کشورهای مذکور هم در مورد آن بخش‌ها ادعای ارضی دارند، تقدیم آن سرزمین‌ها به چین در یک فیلم بهشان برخورد و نمایش فیلم را در کشورشان ممنوع کردند.
فیلم بازگشت به آینده | ۱۹۸۵ | Back to the Future
فیلم بازگشت به آینده ساخته دوست‌داشتنی «رابرت زمه‌کیس» به حق یکی از بهترین فیلم‌های خانواده‌پسند تمام دوران‌هاست که ماجراهای برخورد یک پسر جوان با دانشمندی که ماشین زمان ساخته را روایت می‌کند. با این حال این سه‌گانه که بین سال‌های ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۰ منتشر شد، مورد علاقه همه نیست.
مثلا حکومت چین در سال ۲۰۱۱ نمایش تمام فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی مرتبط با سفر در زمان را ممنوع کرد، چرا که به نظرش چنین موضوعی «بی‌اهمیت» و فاقد ارزش افزوده برای شهروندان کشورش بود!
فیلم ماجراجویی بزرگ بارنی | ۱۹۹۸ | Barney’s Great Adventure
بسیار خب، تا این‌جا معلوم شد که سیاست نقش بزرگی در سانسور برخی فیلم‌ها دارد، اما مطمئنا به نظر نمی‌رسد که هیچ کشوری با اکران فیلم ماجراجویی بزرگ بارنی (که یک دایناسور صورتی است) در سال ۱۹۹۸ مشکلی داشته باشد.
اما حقیقت این است که هیچ‌کس، حتی یک دایناسور بی‌آزار و بامزه هم از بازوی قوی قوانین سانسور در امان نیست. پخش ماجرای این دایناسور دوست‌داشتنی در مالزی به دلیل «نامناسب بودن برای کودکان» و بدون هیچ توضیح دقیق‌تری ممنوع شده است، در حالی‌که فیلم اختصاصا برای کودکان ساخته شده و در تمام کشورها هم بدون مشکل به نمایش درآمده است.
فیلم کریستوفر رابین | ۲۰۱۸ | Christopher Robin
از یک فیلم کودک به فیلمی دیگر، در سال ۲۰۱۸ دیزنی و کارگردان «مارک فارستر» با شگفتی متوجه شدند که فیلم به ظاهر بی‌ضررشان با محوریت شخصیت «وینی د پوه» در چین ممنوع شده است. سانسور این فیلم به این دلیل بود که «شی چین پینگ» رئیس‌جمهور سابق چین احساس می‌کرد مردم قیافه‌اش را با آن خرس زردرنگ مقایسه می‌کنند و به همین خاطر دچار ناامنی شده بود!
به دلیل همین فقدان عزت نفس، نمایش یا فروش هر چیزی که مربوط به این خرس تپل زردنگ عسل‌دوست بود در چین ممنوع شد.
ئی‌تی موجود فرازمینی | ۱۹۸۲ | T. the Extra-Terrestrial
وقتی اسم سانسور به میان می‌آید، آدم ناخودآگاه به کشورهای اسکاندیناوی که به فضای بازشان مشهورند فکر نمی‌کند. اما پخش عمومی یکی از انسانی‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما که درباره دوستی تعدادی کودک با یک موجود فرازمینی رهاشده در زمین بود، در کشورهای سوئد، نروژ و فنلاند ممنوع شد.
دلیل ممنوعیت پخش فیلم این بود که دولت‌های این کشورها معتقد بودند در این فیلم «بزرگ‌سالان» دشمن کودکان نشان داده شده‌اند و این موضوع باعث رواج بی‌اعتمادی در کودکان نسبت به والدین می‌شود! این تصمیم خشم تماشاگرانی را که مشتاق دیدن فیلم کلاسیک جدید اسپیلبرگ بودند برانگیخت، اما دولت حکومت نیامد و فیلم را فقط برای بینندگان بالای ۱۱ سال پخش کرد.
فیلم سینمایی سیمپسون‌ها | ۲۰۰۷ | The Simpsons Movie
تردیدی نیست که «خانواده سیمپسون‌ها» یکی از محبوب‌ترین خانواده‌های تاریخ تلویزیون هستند و این سریال در حین پخش بسیار طولانی‌اش، توانست دل میلیون‌ها خانواده را در جهان به‌دست آورد. اما وقتی نسخه سینمایی فیلم ساخته شد، دولت «برمه» این فیلم را نه تنها به خاطر لباس نامناسب شخصیت «بارت»، بلکه به دلیل استفاده بیش از حد از رنگ زرد ممنوع کرد.
این‌که چرا حکومت برمه از رنگ زرد می‌ترسد معلوم نیست، اما به نظر می‌رسد دلایلی خرافی پشت این ممنوعیت باشد.
شرک ۲ | ۲۰۰۸ | Shrek 2
پخش شرک به یک دلیل مضحک در اسرائیل ممنوع شد، چرا که گروهی از اسرائیلی‌ها اعتقاد داشتند در این فیلم به «فرهنگ» کشورشان توهین شده. ماجرا چه بود؟ یکی از شخصیت‌های فیلم در صحنه‌ای که قرار بود درباره اخته کردن شوخی کند، آهنگ یکی از خواننده‌های اسرائیلی را به مسخره خوانده بود و همین موضوع باعث شد تا خواننده کذایی از پخش‌کننده فیلم شکایت کند و جلوی ادامه پخش فیلم را بگیرد!
یعنی یکی از محبوب‌ترین انیمیشن‌های تاریخ سینما به دلیل یک شاکی خصوصی از اکران پایین کشیده شد!
واندر وومن یا زن شگفت‌انگیز | ۲۰۱۷ | Wonder Woman
دنیای سینمایی DC به اندازه رقیب خود «مارول» مورد تحسین قرار نگرفته است و بسیاری تقریبا از هر نسخه‌ای که از فیلم‌های آن منتشر می‌شود، شروع به انتقاد می‌کنند. با این حال فیلم Wonder Woman ساخته ۲۰۱۷ «پتی جنکینز» یکی از بهترین آثار DC بود که داستان «دایانا» (گال گدوت)، یک جنگجوی آمازونیایی را روایت می‌کرد که از خانه خود دور می‌شود تا در جنگ جهانی اول بنجگد.
این فیلم اما در کشورهای اتحادیه عرب مورد استقبال قرار نگرفت، زیرا بازیگرش «گال گادوت» سابقه دوسال خدمت در ارتش اسرائیل را داشت و به شکل علنی از سیاست‌های آن سرزمین دفاع کرده بود.
