فناوری بلاک چین(Blockchain) یک دفتر کل توزیع شده (لیستی از تراکنش‌ها) است که امکان جمع‌آوری و اشتراک‌گذاری اطلاعات در یک شبکه را فراهم می‌کند. در این شبکه هر عضو کپی، اطلاعات خود را حفظ می‌کند و همه اعضا باید هر به روزرسانی را به طور جمعی تایید و ذخیره کنند. به نوعی، برنامه نویسی بلاک چین بسیار شبیه به برگه‌های گوگل است اما کمی متفاوت عمل می‌کند، زیرا بلاک چین‌ها فقط اجازه می‌دهند داده‌ها اضافه شوند و پس از افزوده شدن داده‌ها، هرگز نمی‌توان آنها را حذف کرد.
بلاک چین دارای سه عملکرد اساسی است که می‌تواند راه حل‌های مختلفی در اختیار کاربران قرار دهد. در مرحله اول، بلاک چین معاملات مستقیم همتا به همتا را تسهیل می‌کند. سپس در مرحله دوم، بلاک چین به ذخیره‌سازی اطلاعات کاملاً شفاف و ایمن کمک می‌کند. در نهایت، بلاک چین اجازه می‌دهد تا همه فعالیت‌ها به طور خودکار انجام شوند. این سه ویژگی اساسی در نهایت می‌تواند منجر به مشارکت قوی‌تر، شفافیت بیشتر و همکاری بهتر در سازمان شود.
اهمیت بلاک چین چیست؟
هر سازمانی بر اساس اطلاعات کار می‌کند. هرچه این اطلاعات سریعتر دریافت شود و دقیق‌تر باشد، عملکرد سازمان بهتر خواهد بود. برنامه نویسی بلاک چین به گونه‌ای است که برای ارائه این اطلاعات عملکرد ایده‌آلی دارد؛ زیرا اطلاعات خیلی سریع و کاملا شفاف به اشتراک گذاشته می‌شوند.
فناوری بلاک چین یک دفتر کل غیرقابل تغییر را فراهم می‌کند که فقط توسط اعضای مجاز شبکه قابل دسترسی است. یک شبکه بلاک چین می‌تواند سفارش‌ها، پرداخت‌ها، حساب‌ها و بسیاری موارد دیگر را ردیابی کند و از آنجایی که اعضا یک دیدگاه واحد از اطلاعات دارند، می‌توانید تمام جزئیات یک تراکنش را مشاهده کنید و به شما اطمینان بیشتر، کارایی‌ها و فرصت‌های جدیدی می‌دهد.
عناصر کلیدی بلاک چین
عناصر کلیدی فناوری بلاک چین به شرح زیر هستند:
فناوری دفتر کل توزیع شده
در بلاک چین همه شرکت کنندگان شبکه به دفتر کل توزیع شده و رکورد غیرقابل تغییر تراکنش‌های آن دسترسی دارند. با این دفتر کل مشترک، تراکنش‌ها فقط یک بار ثبت می‌شوند و تلاش‌های تکراری که در شبکه‌های تجاری سنتی رایج است، حذف می‌شوند.
رکوردهای تغییرناپذیر
هیچ شرکت‌کننده‌ای نمی‌تواند در بلاک چین تراکنش را پس از ثبت تغییر دهد یا دستکاری کند. اگر یک رکورد تراکنش شامل خطا باشد، باید یک تراکنش جدید برای معکوس کردن خطا اضافه شود و هر دو تراکنش قابل مشاهده هستند.
قراردادهای هوشمند
برای سرعت بخشیدن به تراکنش‌ها در بلاک چین، مجموعه‌ای از قوانین به نام قرارداد هوشمند روی این شبکه ذخیره و به صورت خودکار اجرا خواهند شد.
بلاک چین چگونه کار می‌کند؟
نحوه عملکرد فناوری بلاک چین به صورت زیر است:
با هر تراکنش “بلوکی” از داده ها ثبت می‌شود
در بلاک چین با هر تراکنش بلوکی از داده‌ها ثبت خواهد شد. بلوک داده می‌تواند اطلاعات انتخابی شما را ثبت کند.
هر بلوک به بلوک های قبل و بعد از آن متصل است
در بلاک چین بلوک‌ها به تشکیل زنجیره‌ای از داده‌ها کمک می‌کنند. بلوک‌ها زمان و ترتیب دقیق تراکنش‌ها را تأیید می‌کنند و به طور ایمن به یکدیگر متصل می‌شوند تا از تغییر در هر بلوک یا درج بلوک بین دو بلوک موجود جلوگیری شود.
تراکنش ها با هم در یک زنجیره برگشت ناپذیر مسدود می‌شوند و یک زنجیره بلوکی ایجاد می کنند
هر بلوک به تقویت بلوک قبلی و در نهایت کل شبکه بلاک چین کمک می‌کند. این امر قدرت تغییرناپذیری را ارائه می‌دهد و امکان دستکاری توسط یک عامل مخرب را از بین می‌برد. در نتیجه یک دفتر کل از تراکنش‌هایی ایجاد می‌شود که شما و سایر اعضای شبکه می‌توانید به آن اعتماد کنید.
مزایای فناوری بلاک چین چیست؟
فناوری بلاک چین مزایای بسیار زیادی در اختیار سازمان‌ها و جهان قرار داده است. آنچه که آینده فناوری بلاک چین را روشن می‌سازد مزایای بی‌شمار این فناوری هستند. برخی از مزایای فناوری بلاک چین به شرح زیر است:
اعتماد
با بلاک چین، به عنوان عضوی از یک شبکه، می‌توانید مطمئن باشید که داده‌های دقیق و به موقع دریافت می‌کنید و سوابق محرمانه بلاک چین تنها با اعضای شبکه‌ای که به طور خاص به آنها اجازه دسترسی داده‌اید به اشتراک گذاشته می‌شوند.
امنیت
در بلاک چین همه تراکنش‌های تایید شده تغییرناپذیر هستند. هیچ کس، حتی مدیر سیستم، نمی‌تواند یک تراکنش را حذف کند یا تغییر دهد.
کارایی بالا
با یک دفتر کل توزیع شده که بین اعضای یک شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود، فرایند تطبیق رکوردها حذف شده و از اتلاف وقت جلوگیری می‌شود. همانطور که پیشتر هم اشاره کردیم برای سرعت بخشیدن به تراکنش‌ها، مجموعه‌ای از قوانین به نام قرارداد هوشمند را می‌توان در بلاک چین ذخیره و به صورت خودکار اجرا کرد.
بررسی انواع شبکه های بلاک چین
بلاک چین انواع مختلفی دارد. انواع شبکه‌های بلاک چین شامل شبکه بلاک چین عمومی، شبکه بلاک چین خصوصی، شبکه بلاک چین دارای مجوز و شبکه بلاک چین کنسرسیوم هستند.
شبکه های بلاک چین عمومی
بلاک چین عمومی، بلاک چینی است که هر کسی می‌تواند به آن بپیوندد و در آن شرکت کند، مانند بلاک چین بیت کوین.
شبکه های بلاک چین خصوصی
یک شبکه بلاک چین خصوصی، مشابه شبکه بلاک چین عمومی، یک شبکه همتا به همتا و غیرمتمرکز است. با این حال، یک سازمان شبکه را مدیریت می‌کند و افرادی را که مجاز به مشارکت، اجرای یک پروتکل توافقی و نگهداری دفتر کل مشترک هستند، کنترل خواهد کرد.
شبکه های بلاک چین مجاز
سازمان‌هایی که یک بلاک چین خصوصی راه‌اندازی می‌کنند، به طور کلی یک شبکه بلاک چین مجاز ایجاد کرده‌اند. توجه به این نکته مهم است که شبکه‌های بلاک چین عمومی هم می‌توانند مجوز داشته باشند. در این شبکه‌ها شرکت کنندگان برای پیوستن باید دعوتنامه یا مجوز دریافت کنند.
بلاک چین های کنسرسیومی
در این شبکه چندین سازمان می‌توانند مسئولیت‌های حفظ بلاک چین را به اشتراک بگذارند. این سازمان‌های از پیش انتخاب شده تعیین می‌کنند که چه کسی می‌تواند تراکنش‌ها را ارسال کند یا به داده‌ها دسترسی داشته باشد. یک بلاک چین کنسرسیوم زمانی ایده‌آل است که همه شرکت کنندگان نیاز به مجوز داشته و مسئولیت مشترکی برای حفظ شبکه بلاک چین داشته باشند.
کاربردهای فناوری بلاک چین چیست؟
بلاک چین امروزه کاربردهای بسیار زیادی دارد. به دلیل ماهیت ایمن و شفاف، این فناوری برای نیازهای فراتر از یک حوزه تخصصی به کار می‌رود. صنایعی که انرژی، لجستیک، آموزش وغیره را پوشش می‌دهند، هر روز از مزایای بلاک چین استفاده می‌کنند. آینده فناوری بلاک چین در این زمینه نیز بسیار روشن است و کاربردهای بیشتری خواهد داشت.
برای از مهم‌ترین کاربردهای بلاک چین به شرح زیر هستند:
- ارز دیجیتال
- امنیت سایبری
- حسابداری و ثبت اسناد
- زنجیره‌های تامین
- مراقبت‌های بهداشتی
کاربردهای بلاک چین برای صنایع
امروزه بیشتر افراد فناوری بلاک چین را تنها بستری برای ارزهای دیجیتال می‌شناسند. با این حال باید گفت که فناوری بلاک چین کاربردی بسیار فراتر از رمزارزها دارد و تقریباً هر صنعت مدرن به نوعی توسط این فناوری تغییر شکل می‌دهد.
در کنار بانکداری و امور مالی، بلاک چین در مراقبت‌های بهداشتی، ثبت سوابق، قراردادهای هوشمند، زنجیره‌های تامین و حتی رای‌گیری، انقلابی ایجاد کرده است. در حالی که قابلیت‌های چنین فناوری همچنان در حال رشد است، تمام کاربردهای احتمالی بلاک چین هنوز کشف نشده‌اند.
سخن پایانی
بلاک چین روشی برای ثبت اطلاعات است که تغییر، هک یا دستکاری سیستم را غیرممکن یا دشوار می‌کند. فناوری بلاک چین ساختاری است که سوابق تراکنش‌ها را در چندین پایگاه داده، به نام زنجیره، در شبکه‌ای که از طریق گره‌های همتا به همتا متصل هستند، ذخیره می‌کند. به طور معمول، این ذخیره‌سازی به عنوان “دفتر کل” نامیده می‌شود.
هر تراکنش در این دفتر با امضای دیجیتالی مالک مجاز است که تراکنش را احراز هویت می‌کند و از دستکاری آن محافظت خواهد کرد. از این رو، اطلاعات دفتر کل در شرایطی بسیار ایمن هستند.
به عبارت ساده‌تر، بلاک چین مانند یک صفحه گوگل است که در بین رایانه‌های متعدد در یک شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود که در آن، سوابق تراکنش‌ها بر اساس داده‌های واقعی ذخیره خواهند شد و همه می‌توانند داده‌ها را ببینند، اما نمی‌توانند آنها را دستکاری کنند.
در این مقاله پتانسیل گسترده صنعت کاربردهای بلاک چین را بررسی کردیم، با این حال پتانسیل کاربردهای این فناوری به طور تصاعدی در حال رشد است.
سوالات متداول
بلاک چین به زبان ساده چیست؟
بلاک چین یک دفتر کل اشتراک‌گذاری و توزیع شده است که تراکنش‌ها را ثبت می‌کند و تغییر یا دستکاری آن دشوار خواهد بود.
چند بلاک چین وجود دارد؟
در حال حاضر ۴ نوع شبکه بلاک چین وجود دارد – بلاک چین‌های عمومی، بلاک چین‌های خصوصی، بلاک چین‌های مجاز و بلاک چین‌های کنسرسیوم.
تفاوت بین یک بلاک چین خصوصی و یک بلاک چین عمومی چیست؟
بلاک چین‌های خصوصی فقط برای افراد منتخب قابل دسترسی هستند، در حالی که بلاک چین عمومی برای عموم باز است. اما بلاک چین‌های خصوصی در مقایسه با بلاک چین‌های عمومی ایمن‌تر هستند.
بلاک چین برای چه مواردی استفاده می شود؟
در حالی که بلاک چین بیشتر بستری برای ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین شناخته می‌شود، اکنون در بخش‌های مختلف برای محافظت از سوابق نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چه کسی بلاک چین را کنترل می کند؟
در بلاک چین، قدرت بین تمام کاربرانی که در شبکه کار می‌کنند تقسیم می‌شود. هیچ کاربر به تنهایی کنترلی ندارد.
اهمیت بلاک چین چیست؟
بلاک چین امنیت، شفافیت و اعتماد را برای کل شبکه فراهم می‌کند. همچنین روش‌های صرفه‌جویی در هزینه و کارآمد برای ضبط و اشتراک‌گذاری داده‌ها را ارائه می‌دهد.
