یکی از دوران جذاب و شگفت‌انگیز برای تاریخ‌نگاران و علاقه‌مندان به مطالعه‌ی تاریخ، سالهای پیش از قدرت گرفتن نازی‌ها در کشور آلمان است. آلمان در واپسین سالهای دهه ۱۹۲۰ و اولین سالهای دهه ۳۰، کشوری مدرن با حکومتی دموکراتیک بود که به نوعی سرآمد کشورهای اروپایی به شمار می‌رفت. تا جایی که رضاشاه برای مدرن ساختن ایران به الگوی آلمان روی آورد و پای مهندسان آلمانی به ایران باز شد و بسیاری از میراث به جای مانده از دوران آغازین توسعه‌ی ایرانی، بر اساس همان الگوی آلمانی شکل گرفته است.
جمهوری وایمار که به نظر یک دموکراسی ایده‌آل اروپایی و الگویی مناسب از حکمرانی به شمار می‌رفت چگونه جای خود را به هیولای نازیسم داد؟ در انتخابات سال ۱۹۲۸، نازی‌ها کمتر از دو درصد آرا را به خود اختصاص دادند. اما به تدریج گروه‌های تندروی زیرزمینی در برلین شکل گرفت، اقتصاد جهان و به تبع آن آلمان، دچار رکود و فروپاشی شد و هراس و ناامنی و عدم اطمینان به آینده در دل آلمانی‌ها و در خیابان‌های برلین، آن شهر مدرن و زیبا، راه یافت.
قصه‌ی سریال بابلیون برلین Babylon Berlin در برلین درگیر آشوبِ ۱۹۲۹ اتفاق می‌افتد، در آخرین سالهای جمهوری وایمار (۱۹۱۸-۱۹۳۳)، پیش از به قدرت رسیدن نازی‌ها و هیتلر، ده سال پیش از جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹-۱۹۴۵)، درگیر بین کمونیست‌ها و فاشیست‌ها و روس‌های طرفدار استالین و تروتسکی و… و اوج بحران اقتصادی و سیاسی. همه‌ی این‌ها بسترِ شکل‌گیری قصه‌ی کارآگاهی/جاسوسی جذاب سریال است. ملغمه‌ای از آشوب، فقر، خطر، ناامنی، کلوپ‌های شبانه، درگیری پلیس امنیت و اخلاق با کلوپ‌های شبانه و …، کارخانه‌های بزرگِ تعطیل‌شده، جمعیتی که در همه‌ی خیابان‌ها به وفور یافت می‌شود و هیچ نقشی ایفا نمی‌کند، نه حتا ناظر. مثل اشیایی که فقط در صحنه حضور دارند بدون کوچک‌ترین تاثیری برای وقایع و اتفاقات.
رمز و رازهای سریال جذاب بابلیون برلین
هانری ژرژ کلوزو (فیلم‌ساز فرانسوی) فیلمی به نام کلاغ /۱۹۴۳ دارد که در آن تعدادی نامه‌ی زهرآلود با امضای کلاغ، رازهایی را درباره‌ی فساد برخی از چهره‌های مهم شهر برملا می‌سازد. دوخطی داستان این فیلم، فصل نخست سریال بابیلون برلین را یادآوری می‌کند؛ حلقه‌هایی فیلم موجود است که سند افشاگری اخلاقی بسیاری از سران مملکتی در جمهوری وایمار آلمان است. کارآگاه جوانی از کلن (با بازی فولکر بروخ) مأموریت سری دارد تا در برلین این اسناد را معدوم سازد. سیر تاریخی ردیابی این شباهت‌های احتمالی یا گمانه‌زنی درباره‌ی منبع الهام سازندگان سریال در سال ۲۰۱۷، زمانی جذاب‌تر خواهد شد که دریافت شود کمپانی آلمانی کنتیننتال تهیه کننده‌ی فیلم کلوزو بوده است. فیلم کلاغ در زمان تولید و نمایشش در واقع حمله‌ای بود به ارزش‌هایی که زیربنای عقیدتی حکومت ویشی را در فرانسه تشکیل می‌داد. خط مشی که سریال بابیلون برلین نیز در زیر متن خود دنبال می‌کند و در هر فصل، بخشی از منابع فساد دولت وایمار و قدرت‌طلبی و انحصارطلبی گروه‌های زیرزمینی و حزبی آلمان اواخر دهه بیست را به چالش می‌کشد. این سریال موفق، اقتباسی از رمان‌های نویسنده آلمانی فولکر کوچر است. شهرت کوچر بر مبنای سری رمان‌های جنایی اوست که دست‌مایه سازندگان بابیلون برلین قرار گرفته است. مهم‌ترین ویژگی این سریال، اصالت در فرم و محتوا است. شاید بتوان گفت این سریال تلویزیونی، جلوه‌ای از نمایش میراث سینمای اکسپرسیونیست آلمان است. قاب‌های کج، بازی با نور و سایه در پلان‌های وقوع قتل و زندان در هر سه فصل سریال، طراحی صدا و موسیقی متن بیانگر که احساس را تشدید می‌کند و اساساً شخصیت‌هایی که روح و روان آن‌ها در سیطره ضمیرناخودآگاه قرار گرفته است و بر مبنای آن عمل می‌کنند، همه و همه از آموزه‌های مکتب اکسپرسیونیست در سینما است. سریال در طراحی فضا و صحنه بسیار دقیق و جزئی‌نگر است. چراکه در سینمای اکسپرسیونیست اتمسفر و فضا به عنوان بیان عینی روح شخصیت‌های داستان در نظر گرفته می‌شود. به‌این‌ترتیب صحنه اهمیت دوچندان می‌یابد و علاوه بر نمودی تاریخی و واقع‌گرا، کارکردی اکسپرسیونیستی و بیان‌گرا می‌یابد. می‌توان به یاد آورد صحنه درگیری کارآگاه رَت با کشیشی که قصد جان او را داشت. یا اجرای سکانس‌های مربوط به رقص‌های شبانه شارلوت (با بازی لیو لیزا فرایز). شخصیت شارلوت در فیلم آیکونی از نسل زنان دوره طلایی آلمان است. دوره کوتاه مدت پنج سالهای (۱۹۲۴-۱۹۲۹) که در آن شکوفایی نسبی در بیشتر ارکان جامعه آلمان پدید آمد. دختران جوان ساختارشکنی با عنوان Flapper که به دیگر سخن نسلی از زنان غربی با موها و دامن‌هایی کوتاه در دهه بیست بودند که به موسیقی جاز گوش می‌دادند و در روابط اجتماعی و جنسی آزادانه رفتار می‌کردند. کارآگاه رت و شارلوت دو شخصیت اصلی سریال، در زندگی شخصی و کاری شخصیت‌های متفاوت و گاه با رفتارها و عملکردهای متضاد و غیرقابل پیش‌بینی هستند که بدل به کاراکترهایی به غایت دراماتیک می‌شوند و حس هم‌دردی و هم‌دلی تماشاگر را در حد اعلا برمی‌انگیزند.
اظهار نظرها و حقایقی درباره سریال بابیلون برلین
این سریال را پرخرج‌ترین سریال آلمانی یا حتی سریال غیرانگلیسی زبان می‌دانند. این سریال به کارگردانی تام تیک‌وِر، آخیم فُن‌بوریز و هِنک هاندلوگتن ساخته شده که براساس مجموعه رمان‌هایی جنایی «گرئون راث» نوشته فولکر کوچر، نویسنده‌ی آلمانی ساخته شده. گرئون راث، یک بازرس پلیس است که برای انجام یک ماموریت مخفی از کلن به برلین فرستاده می‌شود تا یک پرونده جنایی را حل کند. «بابیلون برلین» را از لحاظ روایی با «بازی تاج و تخت» مقایسه می‌کنند. چون هردو اقتباسی است و پیچیدگی‌های درگیرکننده‌اش مخاطب سراسر دنیا را میخکوب می‌کند.
زمان این سریال به دهه‌ی ۱۹۲۰ برمی‌گردد که بسیار متلاطم بوده است. برخی آن را دوران طلایی می‌نامند ولی برخی دیگر آن را دورانی پرفشار می‌دانند که با بحران اقتصاد جهانی و سقوط بازار سهام نیویورک همراه بود. آن سال‌ها برای کسانی که تجربه‌اش کرده‌اند پر از تضاد و مسائل گیج‌کننده بوده است. مجموعه‌ی تلویزیونی “بابیلون برلین” این سالهای دیوانه را به‌تصویر می‌کشد.
بابیلون برلین سریالی تأثیرگذار است که از سال ۲۰۱۷ تا کنون در اغلب جشنواره‌های جهانی و داخلی آلمان موفق به دریافت جایزه یا نامزدی شده است. سریالی که آینه تمام نمایی از ابعاد مختلف تاریخی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری وایمار آلمان است و به گفته تام تیکور، یکی از سه سازنده سریال، سعی دارد دوره‌ای از تاریخ آلمان را به تصویر بکشد که اگر زنان به آزادی و شکوفایی دست یافتند، اما فقر نیز در جامعه بیداد می‌کرد.
در طول سه فصل این درام تاریخی، افسران پلیسی را می‌بینیم که در برلین سال ۱۹۲۹ درگیر انواع جنایت های سیاسی هستند. یکی از ویژگی‌های جالب سریال این است که در حالی که بینندگان به خوبی از سیر وقایع تاریخی اطلاع دارند، ولی شخصیت های سریال هنوز فکر می کنند با وجود تزلزل جمهوری وایمار همچنان فرصتی برای نجات وجود دارد. پخش «بابیلون برلین» از اکتبر ۲۰۱۷ از شبکه تلویزیونی اسکای آلمان شروع شد. در ابتدا ۶ قسمت و سپس دو قسمت دیگر از بابیلون برلین منتشر شد تا فصل اول سریال کامل شود. فصل دوم هم ۸ قسمت داشت. در سال ۲۰۱۸ نتفلیکس حق پخش این سریال جنایی را خریداری کرد و نسخه های دوبله و زیرنویس انگلیسی بابلیون برلین را برای بینندگان خود در آمریکا، کانادا و استرالیا پخش کرد. ۱۲ قسمت فصل سوم هم در ژانویه ۲۰۲۰ از شبکه اسکای پخش شد. فصل چهارم سریال نیز به تازگی به اتمام رسیده است.
منابع:
